Aso o le Vasa a le Lalolagi: o a gaioiga e faia i atunuu

Le Su'esu'ega Tele a le Lalolagi o le Filogia o le Gataifale

O lo'o fa'atautaia e le fa'alapotopotoga su'esu'e a le atunu'u a Ausetalia le CSIRO le su'esu'ega aupito tele a le lalolagi i le filogia o le gataifale. E galue o ia ma atunuu i le salafa o le lalolagi e fesoasoani ia i latou e iloilo ma faʻaitiitia le aofaʻi o vailaʻau faʻaleagaina o loʻo ulu atu i le sami. O le poloketi o le a aofia ai le tele o atunuʻu faʻaleagaina o le sami, e aofia ai Saina, Bangladesh, Initonesia, Vietnam ma le Iunaite Setete, faʻapea foi ma Ausetalia lava ia, Korea i Saute ma Taiwan.

Fai mai le Saienitisi Sinia o le CSIRO Dr. Denise Hardesty o le poloketi o le a maua ai faʻamatalaga mautu i le aofaʻi o lapisi o loʻo oʻo atu i le sami ma faʻamaumauga moni e aoina mai gataifale ma taulaga i le lalolagi atoa.

“E o’o mai i le taimi nei, o lo’o fa’alagolago lava i tala fa’atatau o fa’amaumauga a le Faletupe o le Lalolagi, ma o le taimi muamua lea ua tu’u fa’atasi ai e se tasi se vaega o atunu’u na o latou lava e va’ai i le tele o lapisi o lo’o alu i le sami,” o le tala lea a Hardesty.

Tala'aga o le vai fa'apa'i

Na aumai ia te oe e faiga faapaaga i le lalolagi atoa, malo, tagata suʻesuʻe ma isi paaga, o le lomiga na faʻalauiloaina ia Iuni 6 faʻatasi ma se mea na tupu i le UN Oceans Conference i Niu Ioka.

O loʻo faʻamatalaina ai taunuʻuga autu a le GloBallast Partnership Program i le galulue faʻatasi ma Malo Aufaatasi ma le Faʻalapotopotoga o le Siosiomaga o le Lalolagi. O le poloketi na faʻalauiloaina i le 2007 e fesoasoani ai i atunuʻu atiaʻe o loʻo manaʻo e faʻaitiitia le faʻaleagaina o mea leaga ma faʻamaʻi i totonu o le vai paluga o vaʻa.

O le vai faapaleni o se vai, e masani lava o le sami, e faʻaaogaina e fai ma uta faaopoopo i luga o vaʻa. O le fa’afitauli, a uma ona fa’aaoga, e fa’aleagaina, ae toe fa’afo’i atu i le sami.

Initonesia e fa'aalia lana va'a fagota

Ua avea Initonesia ma ulua'i atunu'u ua fa'amatu'u mai fa'amaumauga a le Vessel Monitoring System (VMS), ma fa'aalia ai le nofoaga ma le gaioiga o ana va'a fagota fa'apisinisi. O loʻo faʻasalalau i luga o le faʻafanua lautele o le Global Fishing Watch ma faʻaalia faiga faʻatau pisinisi i ogasami o Initonesia ma eria o le Vasa Initia, lea sa leʻi vaaia muamua e tagata lautele ma isi atunuu. Ua una'ia e le Minisita o Faigafaiva ma Faiga Fa'avae Susi Pujiastuti isi atunu'u ina ia faia lea lava mea e tasi:

“O faigafaiva faasolitulafono ose fa’afitauli fa’ava-o-malo ma o le taua e mana’omia ai le felagolagomai i le va o atunu’u.”

O fa'amaumauga fa'asalalau e fa'amoemoe e fa'avaivaia ai faigafaiva fa'asolitulafono ma manuia ai le sosaiete a'o fa'atupula'ia le mana'omia e tagata lautele mo fa'amatalaga e uiga i le puna o i'a fa'atau atu.

Global Ghost Gear fa'alauiloa auala-e ta'iala

o lo'o tu'uina atu fofo fa'atino ma auala e fa'afefe ai faigafaiva aitu i le sapalai o mea'ai sami. O le pepa mulimuli na fausia e le silia ma le 40 faʻalapotopotoga mai le faʻalapotopotoga o le sami.

“O taʻiala faʻapitoa e mafai ona faʻaitiitia ai le aʻafiaga o faigafaiva aitu i luga o le gataifale ma puipuia ai aʻafiaga leaga i meaola," o le tala lea a le World Animal Welfare Oceans and Wildlife Campaigner Lynn Cavanagh.

O mea faigaluega a le “Ghost” o lo’o fa’aaogaina mo faigafaiva ua lafoa’i pe leiloa e le au faifaiva, ma mafua ai ona afaina ai fa’anatura o le sami. E tumau pea mo le faitau selau o tausaga ma faaleagaina ai meaola o le gataifale. E tusa ma le 640 tone o ia fana e leiloa i tausaga uma.

Tuua se tali