Anemia (aotelega)
O lenei laupepa faʻamatalaina faʻamatalaga e uiga i le anemia ma ona tulaga eseese. Ina ia aʻoaʻo atili e uiga i le uʻamea le lava anemia (uʻamea le lava) ma vitamini B12 le lava le anemia, vaʻai a matou mea moni laupepa i luga o le mataupu. |
leanaemia o se masani masani faʻafitauli tau soifua maloloina faʻaalia e le leai se toto mumu. O sela mumu mumu o sela ia e maua i le toto. O loʻo faʻaaogaina, faʻatasi ai ma isi mea, e sapalaia ai le okesene i masini ma totoga.
Tagata e maua i le toto e ono lagona lelava et faʻaie le ausa sili atu ona faigofie nai lo le masani ai, aua o latou loto e tatau ona galulue malosi e sapalai o latou tino i le okesene.
Faʻailoa e le World Health Organisation, 25% o le faitau aofai o tagata i le lalolagi e maua i le le lava o le toto1. O le afa o nei mataupu ua manatu e ono mafua mai le atoatoa mea taumafa i totonu U'u. fafine e i ai ni vaitaimi faigata, tamaiti ma aʻoga faataʻitaʻi ma fafine maʻitaga e sili ona lamatia i le toto.
Le ola o le sela mumu Le fatugaʻo faʻalafi se homone,erythropoietin, lea e mafua ai ona faia le ponaivi ponaivi fou sela mumu. Nei globules faʻataʻamilomilo i le toto mo aso 120. Ma, latou te faʻaumatia i le faʻamaʻa. O aso uma, tusa o le 1% o sela mumu e faʻafouina. |
Mafuaaga
E tele tulaga e ono tupu ai le le maua o le toto.
- A le lava uʻamea.
- A fualaʻau suamalie.
- A gasegase taimi poʻo le ponaivi ponaivi.
- A faʻamaʻi o kenera, lea e faʻataʻitaʻia ai se faʻataʻitaʻiga i se vave tele faʻafanoga o sela mumu toto.
- A afaina, o lona uiga, o le tafe o le toto i fafo atu o ala toto.
Loto mumu toto, uʻamea ma hemoglobin O sela mumu mumu o sela toto e tele lava ona faiahemoglobin. Hemoglobin e faia mai i le protein (globin) ma le pigment (heme). O le mulimuli lea e aumaia le lanu mumu i le toto. O ia uʻamea faʻamau lea e aveina le okesene mai māmā i sela. O le okesene e manaʻomia mo le gaosiga o le malosi i sela ma faʻatagaina okeni e faʻatino a latou gaioiga. O le pigment fusifusia i le okesene aveina se lanumumu mumu lanumumu ma faʻasolosolo i totonu o le tusi. Hemoglobin o loʻo aveina foi carbon dioxide (otaota mai le susunuina o le okesene) mai sela i mama. Ona amata lea ona mumu lanumumu ma faʻasolosolo i totonu o le veape. |
Ituaiga autu ole anemia
- Uʻamea le lava anemia. O le sili ona taatele ituaiga o anemia. O vaitaimi mamafa ma meaʻai maualalo ile uʻamea o mafuaʻaga masani ia. Anemia le lava uʻamea suia le tele o sela mumu toto, lea e avea laʻititi nai lo le masani ai (microcytic anemia). Mo nisi faʻamatalaga, vaʻai la matou Pepa Faʻamaonia Uamea le Maeʻa Anemia.
- Anemia mafua mai le le lava vitamini. Lenei ituaiga o anemia gaosia tele tele, le atoatoa sela mumu toto (macrocytic anemia). O mea taatele e mafua mai i le le lava o vitamini B12 poʻo vitamini B9 (folic acid). Ole mea muamua e mafai ona tupu ona o le le lava o meaʻai e faʻaaoga i lenei vaitamini, leaga le faʻaaogaina i le manava, poʻo se tulaga e taʻua o le anemia leaga. Mo nisi faʻamatalaga, vaʻai le matou B12 deficit anemia fact sheet.
- Anemia mafua mai faʻamaʻi faaumiumi. Tele faʻamaʻi tumau (ma o nisi taimi o latou togafitiga) mafai ona faʻaititia le aofaʻi o mumu toto mumu faʻataʻamilomiloina i le toto. O le tulaga lea i le kanesa, faamaʻi o Crohn ma faʻamaʻi mumu e pei o le rheumatoid gugu. O le le lelei o fatugao e mafai foi ona mafua ai le anemia ona o le fatugao faʻamaonia erythropoietin, o le homoni e faʻaosofia ai le gaosia o mumu toto sela. Ae ui i lea, o nei e taofia latou masani masani tele ma foliga vaaia (normocytic anemia).
- Anemia o le haemorrhagic. O le tele o le paʻu o le toto i le maeʻa ai o se faʻalavelave matuia, taotoga poʻo le fanau mai o se pepe, mo se faʻataʻitaʻiga, e mafai ona vave mafua ai le le lava o le toto. O ni faʻafitauli tau manava o le gastrointestinal (o papala papala, manava polyps poʻo le kanesa colorectal) mafai foi ona taʻitaʻia i ai, ae o lenei taimi mafua ai a laʻititi ma faifai pea le leiloa o le toto i le nofoa (o isi taimi e le vaʻaia), mo se taimi umi o le taimi.
- Hemolytic anemia. Lenei ituaiga o anemia e faʻaalia e le vave faʻaumatia o sela mumu toto. E mafai ona mafua mai i le puipuiga o le tali atu o le tino (autoimmune poʻo le afaina), i le i ai o vailaʻau oona i le toto, i faʻamaʻi (mo se faʻataʻitaʻiga, malaria), pe oʻo foi i le fomaʻi (sickle cell anemia, thalassemia, ma isi). O le fomu amata e masani ona aʻafia ai tagata taʻitasi o Aferika.
- Sideroblastic anemia. Lenei faaupuga aofia ai se vaega o seasea anemias lea e le mafai e sela mumu toto ona faʻasaʻo le uʻamea i le hemoglobin. Lenei o se enzymatic faʻafitauli o tupuaga pe maua amataga. O sela mumu toto e laʻititi ifo nai lo le mea masani.
- Aplastic anemia (poʻo le aplastic). O lenei faʻamaʻi e seasea tupu, e tupu pe a le toe maua e le ivi ponaivi lava toto sela sela. O le mea lea, e le gata o le le lava o mumu toto mumu, ae o sela papaʻe foʻi o le sela ma sela sela. I le 50% o tulaga, aplastic anemia e mafua mai i vailaʻau oona, nisi o vailaʻau poʻo le aafia i le radiation. E mafai foi ona faʻamatalaina e ni maʻi tuga, pei o le kanesa o le ponaivi ponaivi (mo se faʻataʻitaʻiga, kanesa o le toto).
Diagnostic
Talu ai e le mafai e se tasi ona faʻamoemoe i faʻailoga naʻo ia e faʻavae a faʻautaga maʻi, e tatau ona faia se suʻesuʻega suʻesuʻega a toto faʻataʻitaʻiga. O le aofaʻi atoa o le toto (atoatoa le toto faitau) e masani ona faatonuina e le fomaʻi.
o 3 autu tapulaʻa :
- Ole hemoglobin : o le faʻasologa o hemoglobin (o le respiratory pigment o loʻo i totonu o sela mumu toto) i le toto, faʻaalia i kalama o hemoglobin i le lita o le toto (g / l) poʻo le 100 ml o le toto (g / 100 ml poʻo le g / dl).
- Tulaga Hematocrit : o le fua faʻatatau, faʻaalia o se pasene, o le aofaʻi o loʻo nofoia e sela mumu o le toto faʻataʻitaʻiga (pasi i le centrifuge) e faʻatatau ile aofaʻi ole toto atoa o loʻo iai ile nei faʻataʻitaʻiga.
- Faitauga sela mumu : le aofaʻi o sela mumu toto o loʻo iai i totonu le aofaʻi o le toto, e masani ona faʻaalia ile miliona o sela mumu mumu ile microliter o le toto (miliona / µl).
Tulaga masani
le faataamilosaga | Tamaitai matua | Tama matua |
Tulaga masani hemoglobin (i le g / l) | 138 15± | 157 17± |
Tulaga masani hematocrit (i%) | 40,0 4,0± | 46,0 4,0± |
Faitauga sela mumu (ile miliona / µl) | 4,6 0,5± | 5,2 0,7± |
mataʻi. O nei aoga mo hemoglobin ma hematocrit o mea masani mo 95% o tagata. O lona uiga o le 5% o tagata taʻitoʻatasi e iai "le faʻatulagaina" tulaga faʻatauaina aʻo i ai i le soifua maloloina lelei. I se faʻaopopoga, iʻuga o loʻo i lalo tapulaʻa o masani ai ono faʻaalia ai le amataga o le anemia pe a fai e masani ona maualuga atu.
ese suega toto ono manaʻomia ina ia mafai ai ona faʻamanino se faʻamaoniga ma ia iloa le mafuaʻaga o le anemia. Faʻamoemoeina i le mataupu, o le suʻega o le fa'ailoga sela mumu toto, o le metotia o U'u pe eseʻese vaitamini i le toto, ma isi