Gamete: fafine, aliʻi, matafaioi i le faʻateleina

Gamete: fafine, aliʻi, matafaioi i le faʻateleina

Uiga o gametes

Gametes o sela fanau e taʻua o le sperm i tane ma ovum i fafine. O lo'o i totonu o le fa'afeusuaiga, lea e ta'ua fo'i o gonads. O gonads i tane o le su'ega ma fafine o ovaries. Matou te talanoa e uiga i "se gamete", o se igoa tama.

O le upu "gamete" na faia mai i igoa Eleni anamua, "γαμ? Της”, gametes ma le “γαμ? Τις", gametes, lea e faasino i le tane ma le ava.

Gametes o sela haploid, o lona uiga, o loʻo i ai se aofaʻiga atoa o a tatou chromosomes, i se kopi e tasi taʻitasi.

Gametes fafine ma tane

I fafine

O gametes fafine, e taʻua o ova, e faia e le ovaries. E lua a matou, tasi le agavale ma le tasi taumatau. E tasi le fuamoa e faia e ovaries i le masina. O lenei ovum ei ai lona nucleus o loʻo siomia e cytoplasm, e fusifusia e se membrane. O lea la o le ovum o se sela.

O nei sela fanau, ma le fua o le 0,1 mm le lautele, e haploid. E na'o le tasi a latou kopi o chromosome ta'itasi, e fa'afeagai i se sela diploid, lea e aofia ai le lua homologs o chromosome ta'itasi. E iai 22 autosome chromosome + 1 sex chromosome). O gametes tamaʻitaʻi e faia i le taimi o le oogenesis, o le taamilosaga o le ovarian, le taimi i le va o taimi o le maʻitaga.

A o leʻi oʻo i le matua, o le fafine e iai le mea e taʻua o ovarian follicles. O se tuufaatasiga o sela lapotopoto i totonu o ovaries, o loʻo i ai le mea e taʻua o le oocyte, (se fuamoa e leʻi faia) lea e faʻasaʻoloto i le taimi o le ovulation.

E naʻo le laʻititi o le follicles e maua ai le matua e manaʻomia mo le ovulation, ona faʻateleina lea o le lapopoa. Ona galue ai lea o ovaries ma maua ai se fuamoa.

O le mea lea, i masina uma, o se follicle ovarian e matua, i le tasi poʻo le isi ovary, aʻo leʻi faʻauluina lona fua: ona tatou talanoa lea e uiga i le ovulation. O lenei faʻalavelave, lea e fai i masina uma, pe a leai se faʻamaʻi, o le mea lea e faʻataʻamilomilo, e pei o le maʻitaga.

O le fuamoa e le gaioi ma o se gamete fertilizable. Afai e leai se fa'ama'i, o le fuamoa e fa'amatu'u mai e le ovary e mitiia i le pine o le proboscis ma e toso fa'ato'a. E ui atu i le manava ona aveese lea e le vulva.

I le taimi o lona olaga, e maua e se fafine se numera faatapulaaina o fuamoa, e tusa ma le 400. O le gaosiga o fuamoa, faʻapea foʻi ma vaitau e taofi pe a ma le 50 tausaga, o lenei mea e taʻua o le menopause.

I tagata

O gametes tane i se isi faaupuga spermatozoa o sela feaveaʻi e sili atu i le 60 micrometers (0.06 mm) le umi, e naʻo le 5 micrometers mo le ulu.

O nei sua, e pei o le tadpole o le rane, e tolu vaega e fai ai: o le ulu, o le ogatotonu ma le si'usi'u. O le ulu e pei o le oval o loʻo i ai se nucleus lea e faʻafeiloaʻi ai chromosomes. E 23 chromosomes e ta'ua o le autosomes + 1 chromosome e fa'atatau i le fa'avasegaina o feusua'iga, o lona uiga e iloa ai le itupa o le tagata, tane po'o le fafine.

O le vaega ogatotonu o loʻo i ai mitochondria ma meaʻai e mafai ai ona fealuaʻi solo le sperm. Mulimuli ane, o le sua e umi lona siʻusiʻu, e taʻua o le fuʻa, lea e mafai ai ona faʻaosoina o ia lava i le ala umi o le manava o le fafine ina ia oʻo atu i le ovary ma faʻafefeteina.

I tane, o le gaosiga o le sperm, ua taʻua o le spermatogenesis, e amata i le talavou, i le taimi o le talavou ma faʻaauau seia oʻo i lo latou oti. O le taamilosaga o le spermatogenesis e umi le averesi o le 64 aso, o lea e tusa ma le lua ma le afa masina e fai ai le sua. Ma o le testicles e faia pea lava pea. E ui lava o le gaosiga e faʻatatau i fesuiaiga, o le averesi o le gaosiga e manatu e 100 miliona sperm i le aso.

O su'esu'e e maua mai ai le sua, ae fa'apea fo'i le sua fa'alesoifua maloloina e gaosia e le seminal vesicles ma le prostate. O lenei paluga e fai ai sua. E faia i le 90% o le sua fafaga ma le 10% sperm.

Matafaioi ma galuega a gametes

Gametes o sela faʻapitoa o latou galuega o le faʻamautinoaina o le toe gaosia o feusuaiga. Mo le fa'atosinaina e fai, e tatau ona fa'afeso'ota'i le sua ma le fuamoa ma fa'atasi ai. E masani ona talia e le fuamoa se sua e tasi, lea e otometi lava ona tapunia i le taimi lava e ulu atu ai mo isi.

I le taimi o se feusuaiga, e mafai ona latou tuʻufaʻatasia ma gametes o le isi itupa ma o le tasi e talanoa i le faʻamaʻiina, lea atonu o le a maua ai se tagata fou.

Gamete anomalies, mafuaʻaga ma taunuuga

O lo'o i ai le tele o mataupu e mafai ai e tane ma tama'ita'i gametes ona fa'aalia ni fa'aletonu. A le o la latou gaosiga, leai pe le lava le spermatozoa, poʻo le ova mo le faʻamaʻiina. E le lava le malosi o le sua e oo atu ai i le fuamoa, tuu le fuamoa i le nofoaga sese.

O lo'o iai fo'i fa'alavelave fa'aletagata, e a'afia ai se fa'aletonu i le lumana'i po'o se ma'i fa'atupu o le fetus, o le tulaga lea i le Trisomy 21. E masani ona le feavea'i le embryo e le tino o le fafine na te iloa se faaletonu.

E faia su'esu'ega i la'asaga 'ese'ese o le ma'itaga e puipuia ai le a'afiaga o fa'afitauli fa'aletonu.

Foai o gametes

O le foai a Gamete e aafia ai ulugalii ua matutua le fanauina o e e tatau ona sailia le fanauina o se fesoasoani faafomai, pe ona o se tasi o taitoalua ua maua i se tulaga le atoatoa, pe ona o loo i ai se tulaga lamatia o le feaveaiina o se faamai ogaoga i le tamaitiiti po o se tasi o le toalua.

E pei o isi foaʻi uma o elemene ma oloa o le tino o le tagata, o le foaʻi o gametes o se gaioiga o le lotogatasi, faʻatonutonuina e faʻavae autu o le tulafono o le bioethics: le iloa, faʻamaonia ma le maliega.

Ole numera o ulugalii o loʻo faʻatali mo se foaʻi o gametes ma le leai o ni foaʻi e matua moni lava. O le numera o ulugalii ua lesitala i luga o le lisi faatalitali o nofoaga faʻatagaina ua faʻateleina i tausaga taʻitasi. O le 2017-2021 fuafuaga a le matagaluega mo le foafoaina o fanau e ave ai le faamuamua i le atinaeina o le gamete donation e agai atu ai i le tutoatasi o le atunuu.

Tuua se tali