Aso Suavai a le Lalolagi: 10 mea moni e uiga i fagu vai

O le Aso Suavai a le Lalolagi e maua ai le avanoa e aʻoaʻo atili ai e uiga i mataupu tau vai, faʻasoa i isi ma faia ni gaioiga e faia ai se suiga. I lenei aso, matou te valaʻauina oe e aʻoaʻo atili e uiga i le faʻafitauli ogaoga e fesoʻotaʻi ma pisinisi vai fagu.

O le alamanuia vai fagu ose pisinisi e faitau miliona tala e fa'aogaina ai le mea e matua'i maua fua ma avanoa. O lona uiga, o le gaosiga o fagu vai e fai lava si le gafatia ma e afaina ai le siosiomaga. Toeitiiti atoa le 80% o fagu palasitika ua na'o le i'u lava i lapisi, ma maua ai le 2 miliona tone o otaota palasitika i tausaga uma.

O mea moni ia e 10 atonu e te le iloa e uiga i le fale gaosi vai fagu.

1. O le tulaga muamua na faamaumauina o le faatauina atu o fagu vai na tupu i le 1760s i le Iunaite Setete. O vai minerale sa faguina ma fa'atau atu i lea nofoaga mo togafitiga.

2. Fa'atau atu o fagu vai nai lo le fa'atauina atu o soda i Amerika.

3. O lo'o fa'atupula'ia le fa'aaogāina o vai faufale i le lalolagi i le 10% i tausaga ta'itasi. O le faʻatupulaia lemu na faʻamauina i Europa, ma le televave i Amerika i Matu.

4. O le malosi tatou te fa'aaogaina e gaosia ai fagu vai e lava lea e fa'aola ai fale e 190.

5. Food & Water Watch lipoti e sili atu ma le afa o fagu vai e sau mai le paipa.

6. O fagu vai e le sili atu le saogalemu nai lo vai paipa. E tusa ai ma suʻesuʻega, o le 22% o fagu vai na faʻataʻitaʻiina o loʻo i ai vailaʻau i faʻalavelave e lamatia ai le soifua maloloina o tagata.

7. E faatoluina le tele o le vai e fai ai se fagu palasitika nai lo le faatumu.

8. O le aofa'i o le suau'u e fa'aaoga e fai ai fagu i le tausaga e mafai ona lava mo le miliona ta'avale.

9. Na'o le tasi i le lima fagu palasitika e iu ina toe fa'aaogaina.

10. E $2014 piliona i le 13 na maua ai e le pisinisi fagu vai, ae na o le $10 piliona e maua ai le vai mama i tagata uma o le lalolagi.

O le vai o se tasi o punaoa sili ona taua i lo tatou paneta. O se tasi o laasaga i lona faʻaogaina ma le mafaufau e mafai ona avea ma le musu e faʻaaogaina vai fagu. Ua i ai i le mana o i tatou taitoatasi le taulimaina o lenei oa faalenatura ma le faaeteete!

Tuua se tali