Comorbidity: faʻamatalaga, mea taua ma tulaga lamatia

O le tele ma le tele ma le faʻateleina o le matua, o faʻamaʻi faʻalavelave o mafuaʻaga o faigata i le filifiliga o talavai ma faʻalavelave faʻalavelave mo le faʻamaʻi o le faʻamaʻi i le taimi o togafitiga. O le 2020 Covid-19 faʻamaʻi o se tasi faʻataʻitaʻiga o lenei. Fa'amatalaga.

Fa'amatalaga: o le a le fa'alavelave?

"Co-morbidity" o loʻo faʻamatalaina e ala i le i ai i le taimi e tasi i le tagata lava e tasi o le tele o faʻamaʻi faʻamaʻi e manaʻomia ai le tausiga umi (Haute Autorité de santé HAS 2015 *). 

O lenei faaupuga e masani ona faʻapipiʻi ma le faʻamatalaga o le "polypathology" e faʻatatau i se tagata maʻi o loʻo mafatia i le tele o tulaga faʻapitoa e mafua ai le le atoatoa o le tulaga o le pathological lea e manaʻomia ai le tausiga faifaipea. 

O le Social Security o lo'o fa'amatalaina le faaupuga "Long Term Affections" po'o le ALD mo le 100% o le tausiga, lea e 30. 

I totonu oi latou, o loʻo maua:

  • maʻi suka;
  • patu mama;
  • ma'i cardiovascular ;
  • HIV;
  • ma'i sela ogaoga;
  • faaletonu o le mafaufau;
  • ma isi tulaga faapena

O se su'esu'ega a le Insee-Credes na fa'aalia ai o le 93% o tagata ua ta'i 70 tausaga ma luga atu na maua a itiiti mai e lua ma'i i le taimi e tasi ma le 85% a itiiti ifo ma le tolu.

Tulaga lamatia: aisea e avea ai le i ai o faʻamaʻi faʻatasi ma se lamatiaga?

O le iai o fa'ama'i fa'atasi e feso'ota'i ma le polypharmacy (fa'atonuga o le tele o vaila'au i le taimi e tasi) lea e ono tula'i mai ai se fa'afitauli ona o fegalegaleai o vaila'au. 

E sili atu i le 10% o tagata e sili atu i le 75 tausaga e inu i le va o le 8 ma le 10 vailaʻau i le aso. O le tele o taimi o gasegase ia e maua i le ALD ma tagata matutua. 

E tatau ona maitauina o nisi faʻamaʻi masani e mafua mai i tagata laiti e pei o le maʻi suka, faʻafitauli o le mafaufau poʻo le tuma maʻi. 

O fa'ama'i fa'atasi e iai fo'i se fa'alavelave fa'aopoopo o fa'alavelave pe a tula'i mai se ma'i tu'i e pei ole Covid-19 (SARS COV-2) po'o le fulū fa'avaitaimi. I le i ai o comorbidities, o le tino e sili atu ona vaivai.

Fa'ama'i ma Coronavirus

O le iai o fa'ama'i fa'atasi ose fa'alavelave taua tele mo fa'alavelave i le taimi o fa'ama'i i le SARS COV-2 (COVID 19). E ui o le matua o se tulaga lamatia taua ia lava, o le i ai o faʻamaʻi fatu cardiovascular e pei o le toto maualuga, o se talaʻaga o le fatu fatu poʻo le stroke e mafai ona oʻo atu ai i le puʻeina o le fatu poʻo se taʻavale fou ona o le malosi e manaʻomia e le tino e tau ai le coronavirus. O le tino puta po'o le fa'aletonu o le manava, o ni fa'ama'i fa'atasi fo'i lea e fa'atuputeleina ai le fa'alavelave mai fa'ama'i pipisi i le SARS COV-2 (COVID 19).

Fa'alavelave fa'atasi ma le kanesa

O togafitiga o le chemotherapy ua fa'atinoina e avea o se vaega o togafitiga o le kanesa o le a fa'atupuina ai le tupu mai o thromboses (toto pa'u) i le ta'amilosaga toto ona o se tulaga o le mumū o le tino atoa e feso'ota'i ma le i ai o le tuma. O nei thromboses e mafai ona mafua ai:

  • phlebitis;
  • fa'alavelave fatu;
  • taia;
  • pulmonary embolism. 

Mulimuli ane, o le chemotherapy e mafai fo'i ona a'afia ai fatuga'o (fa'amamaina o le toto) ma galuega o le ate ma le gaosiga o sela pa'epa'e ma le mūmū, lea e ono fa'alavelave ai.

O le a le auala e togafitia ai le i ai o faʻamaʻi faʻalavelave?

O le laasaga muamua o le faʻamuamua togafitiga, taulaʻi i vailaʻau sili ona aoga ma aloese mai fegalegaleaiga faʻasaina. O le matafaioi lea a le fomaʻi e iloa lelei lona gasegase ma le auala e tali atu ai i togafitiga taʻitasi. E fa'amautinoa ai fo'i le fa'amaopoopoina i le va o pa'aga eseese e ala i le fesiligia, pe a mana'omia, a latou fautuaga ma tomai. 

E mana'omia fo'i le tulitatao faifaipea fa'afoma'i e fa'afetaui ai togafitiga i suiga o fa'ama'i ma o latou tulaga. E tatau fo'i i le foma'i ona mataala i a'afiaga fa'ale-mafaufau o nei fa'ama'i e pei o le fa'avaivai, le atoatoa po'o le leaga o le olaga. 

Ma le mea mulimuli, pe a tupu se maʻi ogaoga, o le falemaʻi e sili atu ona faigofie ona faʻaalia mo le mataʻituina lelei o galuega taua (oxygen i totonu o le toto, toto toto, suka toto, vevela) ma ia mafai ona fofo vave pe a manaʻomia.

Tuua se tali