Mataupu
Comorbidity: faʻamatalaga, mea taua ma tulaga lamatia
O le tele ma le tele ma le faʻateleina o le matua, o faʻamaʻi faʻalavelave o mafuaʻaga o faigata i le filifiliga o talavai ma faʻalavelave faʻalavelave mo le faʻamaʻi o le faʻamaʻi i le taimi o togafitiga. O le 2020 Covid-19 faʻamaʻi o se tasi faʻataʻitaʻiga o lenei. Fa'amatalaga.
Fa'amatalaga: o le a le fa'alavelave?
"Co-morbidity" o loʻo faʻamatalaina e ala i le i ai i le taimi e tasi i le tagata lava e tasi o le tele o faʻamaʻi faʻamaʻi e manaʻomia ai le tausiga umi (Haute Autorité de santé HAS 2015 *).
O lenei faaupuga e masani ona faʻapipiʻi ma le faʻamatalaga o le "polypathology" e faʻatatau i se tagata maʻi o loʻo mafatia i le tele o tulaga faʻapitoa e mafua ai le le atoatoa o le tulaga o le pathological lea e manaʻomia ai le tausiga faifaipea.
O le Social Security o lo'o fa'amatalaina le faaupuga "Long Term Affections" po'o le ALD mo le 100% o le tausiga, lea e 30.
I totonu oi latou, o loʻo maua:
- maʻi suka;
- patu mama;
- ma'i cardiovascular ;
- HIV;
- ma'i sela ogaoga;
- faaletonu o le mafaufau;
- ma isi tulaga faapena
O se su'esu'ega a le Insee-Credes na fa'aalia ai o le 93% o tagata ua ta'i 70 tausaga ma luga atu na maua a itiiti mai e lua ma'i i le taimi e tasi ma le 85% a itiiti ifo ma le tolu.
Tulaga lamatia: aisea e avea ai le i ai o faʻamaʻi faʻatasi ma se lamatiaga?
O le iai o fa'ama'i fa'atasi e feso'ota'i ma le polypharmacy (fa'atonuga o le tele o vaila'au i le taimi e tasi) lea e ono tula'i mai ai se fa'afitauli ona o fegalegaleai o vaila'au.
E sili atu i le 10% o tagata e sili atu i le 75 tausaga e inu i le va o le 8 ma le 10 vailaʻau i le aso. O le tele o taimi o gasegase ia e maua i le ALD ma tagata matutua.
E tatau ona maitauina o nisi faʻamaʻi masani e mafua mai i tagata laiti e pei o le maʻi suka, faʻafitauli o le mafaufau poʻo le tuma maʻi.
O fa'ama'i fa'atasi e iai fo'i se fa'alavelave fa'aopoopo o fa'alavelave pe a tula'i mai se ma'i tu'i e pei ole Covid-19 (SARS COV-2) po'o le fulū fa'avaitaimi. I le i ai o comorbidities, o le tino e sili atu ona vaivai.
O le iai o fa'ama'i fa'atasi ose fa'alavelave taua tele mo fa'alavelave i le taimi o fa'ama'i i le SARS COV-2 (COVID 19). E ui o le matua o se tulaga lamatia taua ia lava, o le i ai o faʻamaʻi fatu cardiovascular e pei o le toto maualuga, o se talaʻaga o le fatu fatu poʻo le stroke e mafai ona oʻo atu ai i le puʻeina o le fatu poʻo se taʻavale fou ona o le malosi e manaʻomia e le tino e tau ai le coronavirus. O le tino puta po'o le fa'aletonu o le manava, o ni fa'ama'i fa'atasi fo'i lea e fa'atuputeleina ai le fa'alavelave mai fa'ama'i pipisi i le SARS COV-2 (COVID 19).
Fa'alavelave fa'atasi ma le kanesa
O togafitiga o le chemotherapy ua fa'atinoina e avea o se vaega o togafitiga o le kanesa o le a fa'atupuina ai le tupu mai o thromboses (toto pa'u) i le ta'amilosaga toto ona o se tulaga o le mumū o le tino atoa e feso'ota'i ma le i ai o le tuma. O nei thromboses e mafai ona mafua ai:
- phlebitis;
- fa'alavelave fatu;
- taia;
- pulmonary embolism.
Mulimuli ane, o le chemotherapy e mafai fo'i ona a'afia ai fatuga'o (fa'amamaina o le toto) ma galuega o le ate ma le gaosiga o sela pa'epa'e ma le mūmū, lea e ono fa'alavelave ai.
O le a le auala e togafitia ai le i ai o faʻamaʻi faʻalavelave?
O le laasaga muamua o le faʻamuamua togafitiga, taulaʻi i vailaʻau sili ona aoga ma aloese mai fegalegaleaiga faʻasaina. O le matafaioi lea a le fomaʻi e iloa lelei lona gasegase ma le auala e tali atu ai i togafitiga taʻitasi. E fa'amautinoa ai fo'i le fa'amaopoopoina i le va o pa'aga eseese e ala i le fesiligia, pe a mana'omia, a latou fautuaga ma tomai.
E mana'omia fo'i le tulitatao faifaipea fa'afoma'i e fa'afetaui ai togafitiga i suiga o fa'ama'i ma o latou tulaga. E tatau fo'i i le foma'i ona mataala i a'afiaga fa'ale-mafaufau o nei fa'ama'i e pei o le fa'avaivai, le atoatoa po'o le leaga o le olaga.