Mataupu
Fa'aifo nifo
O le tele o taimi e mafua mai i le kenera, o nifo nifo e fa'aalia i le leai o se tasi pe sili atu nifo. E sili atu pe itiiti ifo le ogaoga, o nisi taimi e iai ni aafiaga taua ma le matagofie, faʻatasi ai ma aʻafiaga tau mafaufau. Ole su'esu'ega fa'afofoga e mafai ai ona fa'atatauina pe aoga mea fa'aoga nifo po'o mea fa'apipi'i.
O le a le vaila'au nifo?
Faamatalaina
O nifo nifo e faʻaalia i le leai o se tasi pe sili atu nifo, ona e leʻi faia. O lenei faaletonu e mafai ona aafia ai nifo pepe (tamaiti e leai ni nifo) ae sili atu ona aafia ai nifo tumau.
O lo'o iai tuga fa'apitoa po'o tuga o fa'ama'i nifo:
- Pe a na'o ni nai nifo e a'afia ai, tatou te talanoa i le hypodontia (tasi i le ono nifo e misi).
- Oligodontia e fa'atatau i le leai o ni nifo e sili atu ma le ono. E masani ona faʻatasi ma faʻaletonu e aʻafia ai isi totoga, e mafai ona fesoʻotaʻi ma faʻamaʻi eseese.
- Ma le mea mulimuli, o le anodontia e faʻatatau i le toesea atoa o nifo, lea e faʻatasi foi ma isi faʻalavelave okeni.
Mafuaaga
O le fa'ama'i o nifo e tele lava ina fanau mai. I le tele o mataupu, e mafua mai i le kenera (fa'aletino fa'aletagata po'o foliga fa'asolosolo i le tagata ta'ito'atasi), ae e ono fa'alavelave fo'i mea tau le si'osi'omaga.
Faʻasologa o mea faʻapitoa
E ono a'afia ai suiga eseese e fa'atatau i kenera o lo'o a'afia ile fausiaina o nifo.
- Matou te talanoa e uiga i vailaau tu'ufua nifo pe a na'o le fa'aletonu o le kenera e afaina ai le atina'eina o nifo.
- Syndromic dental agenesis e feso'ota'i atu i fa'alavelave fa'aletagata lea e a'afia ai fo'i le atina'eina o isi a'au. O le leai o ni nifo e masani lava o le faailoga muamua lea. E tusa ma le 150 o nei faʻamaʻi: ectodermal dysplasia, Down syndrome, Van der Woude syndrome, ma isi.
Mea tau siosiomaga
O le fa'aalia o le fetus i nisi o mea tau si'osi'omaga e a'afia ai le fa'atupuina o siama nifo. E mafai ona avea ma mea fa'aletino (iona fa'avevela) po'o vaila'au fa'ama'i (fuala'au inu e le tina), ae fa'apea fo'i ma fa'ama'i pipisi o tina (syphilis, tuberculosis, rubella...).
Ole togafitiga ole kanesa ole tamaititi e ala ile chemotherapy po'o le radiotherapy e mafai ona mafua ai le tele o agenesis, sili atu pe itiiti ifo le ogaoga e fuafua ile matua ole togafitiga ma tui o lo'o faia.
Ma le mea mulimuli, e mafai ona nafa ma le fa'aleagaina o nifo.
Diagnostic
Ole su'esu'ega ile falema'i ma su'esu'ega panoramic X-ray ole fa'avae autu ole su'esu'ega. O le toe fa'afo'i-alveolar x-ray - o le intraoral x-ray masani e masani ona faia i le ofisa o nifo - e fai i nisi taimi.
Fa'atalanoaga fa'apitoa
O tagata mama'i o lo'o maua i le oligodontia e tu'uina atu i se fa'atalanoaga fa'apitoa, lea o le a ofoina atu ia i latou se su'esu'ega atoatoa fa'ama'i ma fa'amaopoopo le tausiga fa'apitoa.
E manaʻomia i mataupu o le oligodontia, o le suʻesuʻega faʻapitoa e faʻavae faʻapitoa i luga o le teleradiography o le ulupoo, i luga o le fa'amea fa'amau (CBCT), ose metotia fa'aleoleo maualuga e mafai ai ona toe fausia fa'atekinolosi 3D, i luga o ata i fafo ma totonu o le gutu ma luga o tui fa'aautu.
O le a fesoasoani fautuaga fa'a-genetic e fa'amanino pe ole oligodontia o se ma'i ma'i ma talanoaina fa'afitauli fa'aletagata.
Tagata popole
O nifo nifo o se tasi lea o faaletonu o nifo e sili ona taatele i tagata, ae i le tele o tulaga na o le tasi pe lua nifo e misi. Agenesis o nifo poto e sili ona taatele ma e aʻafia ai le 20 poʻo le 30% o le faitau aofaʻi.
Oligondotia, i le isi itu, ua taʻua o se faʻamaʻi e seasea (tele taimi e itiiti ifo i le 0,1% i suʻesuʻega eseese). O le leai atoa o nifo o le
matua seasea.
I le aotelega, e sili atu ona afaina tamaitai nai lo alii, ae o lenei tulaga e foliga mai e fesuiaʻi pe a tatou mafaufau i na o foliga e sili atu le numera o nifo e leiloa.
Ole tele ole agenesis fa'apea fo'i ma le ituaiga o nifo o lo'o misi e eseese fo'i ile fa'alapotopotoga fa'ale-tagata. O le mea lea, o tagata Europa ituaiga Caucasian e itiiti lavae sili atu le taugata nai lo le Saina.
Fa'ailoga o nifo nifo
Nifo
I foliga vaivai (hypodontia), e masani ona leai ni nifo poto. E ono leai fo'i ni tui fa'alava ma mu'amua.
I tulaga sili atu ona ogaoga (oligodontia), o taifau, molar muamua ma le lua poʻo le pito i luga ogatotonu e ono popole ai. A oligodontics e aafia ai nifo tumau, e mafai ona tumau nifo susu i tua atu o tausaga masani.
Oligodontia e mafai ona faʻatasi ma faʻalavelave eseese e aʻafia ai isi nifo ma le auvae e pei o:
- laiti nifo,
- nifo po'o nifo fa'aletonu,
- faaletonu enamel,
- nifo o le fiafia,
- ua tuai le pa,
- hypotrophy ponaivi alveolar.
Fa'alavelave fa'afuase'i fa'atasi
E feso'ota'i le fa'ama'i o nifo ma laugutu ma le gutu ga'o i nisi fa'ama'i pei ole Van der Woude syndrome.
Oligodontia e mafai fo'i ona feso'ota'i ma le fa'aletonu ole fa'alilo fa'alilo, fa'aletonu o lauulu po'o fao, fa'aletonu ole afu, ma isi.
Fa'aletonu le tele o agenesis
O le tele o vailaau nifo e mafai ona taitai atu ai i le le lava o le tupu a'e o le ivi auvae (hypoplasia). E le fa'aosoina i le lamu, e liusuavai le ponaivi.
E le gata i lea, o se faʻalavelave leaga (malocclusion) o le gutu gutu e mafai ona i ai ni aʻafiaga ogaoga o galuega. O tamaiti a'afia e masani ona pagatia i le lamu ma le foloina, lea e mafai ona o'o atu ai i fa'afitauli fa'amama fa'amamago, ma a'afiaga i le tuputupu a'e ma le soifua maloloina. Ua a'afia fo'i le telefoni, ma e le mafai ona fa'ate'aina le tuai o le gagana. E iai fa'alavelave fa'avevela i nisi taimi.
O taunuuga i le tulaga lelei o le olaga e le o se mea faatauvaa. O le a'afiaga fa'alelei o le tele o agenesis e masani ona le lelei le poto masani. A o tuputupu aʻe tamaiti, e masani ona latou faʻaesea i latou lava ma aloese mai le talie, ataata pe 'ai i luma o isi. A aunoa ma togafitiga, o le manatu o le tagata ia te ia lava ma le olaga lautele e masani ona faʻaleagaina.
Togafitiga mo le gasegase o nifo
O le togafitiga e faʻamoemoe e faʻasaoina le tupe o loʻo totoe o nifo, e toe faʻafoʻisia ai se occlusion lelei o le gutu o le gutu ma faʻaleleia atili le matagofie. Fa'alagolago ile numera ma le nofoaga o nifo ua misi, ole toe fa'aleleia e mafai ona fa'aoga ile tui po'o nifo.
Oligodontics e manaʻomia le tausiga umi ma le tele o faʻalavelave ao faʻasolosolo le tuputupu aʻe.
Togafitiga Orthodontic
O togafitiga fa'a'autotonu e mafai ai, pe a mana'omia, ona suia le fa'aogaina ma le fa'atulagaina o nifo o totoe. E mafai ona fa'aoga fa'apitoa e tapuni ai le avanoa i le va o nifo e lua po'o le fa'afeagai e fa'alautele a'o le'i suia le nifo o lo'o misi.
Togafitiga fa'akomepiuta
E mafai ona amata le toe fa'aleleia o mea fa'akomepiuta a'o le'i atoa le lua tausaga. E fa'aogaina nifo fa'afaifa'ato'aga e mafai ona aveese po'o ni mea fa'apipi'i fa'apipi'i (veneers, pale po'o alalaupapa).
Togafitiga toto
Pe a mafai, fa'apipi'i nifo e ofoina atu se vaifofo umi. E masani ona latou mana'omia muamua se su'i ponaivi. O le tuʻuina o le 2 (poʻo le 4) faʻapipiʻi aʻo leʻi oʻo i le iʻuga o le tuputupu aʻe e mafai ona naʻo le mandibular pito i luma (auvae pito i lalo). O isi ituaiga o totoga e tu'u pe a uma le tupu.
Odotonlogie
Atonu e mana'omia e le foma'i nifo le togafitia o faaletonu o nifo. O resini tu'ufa'atasi e fa'aaogaina fa'apitoa e tu'uina atu ai nifo i foliga masani.
Lagolago le mafaufau
O le tulitatao a se foma'i mafaufau e mafai ona aoga e fesoasoani ai i le tamaititi e foia ona faigata.
Puipuia nifo nifo
E leai se avanoa e puipuia ai le fa'ama'i o nifo. I le isi itu, o le puipuiga o nifo o totoe e taua tele, aemaise lava pe afai o faaletonu o le enamel e matua lamatia ai le pala, ma o le aʻoaʻoina o le tumama o le gutu e taua tele.