gutu

gutu

O le gutu (mai le Latin bucca, “alafau”) o le avanoa lea e ulu atu ai meaʻai i le tino. E fai ai le vaega muamua o le vaega o mea'ai i tagata ma nisi o manu ma fa'ataga ai fo'i le mānava ma le fa'alogo.

O le tino o le gutu

O le gutu, poʻo le gutu gutu, e faia i le tele o fausaga. O lo'o fa'alaina i totonu ma se mucous membrane puipui. E matala i laugutu. E fusifusia pito i tua e alafau, i le pito i luga e le taualuga o le gutu lea e faia e le palate ponaivi ma le gutu vaivai lea e tau atu i tua o le laulaufaiva ma tonsils (lua faʻatusatusaga tutusa o le lymphatic tissue o se vaega. o le tino puipuia o le tino). I le pito i lalo, e faʻatapulaʻaina e le fola o le gutu o loʻo taoto ai le laulaufaiva. E fesoʻotaʻi i le fola e ala i le frenulum o le laulaufaiva, o se gauga laʻititi o le mucous membrane e faʻatapulaʻa ai lona agai i tua. O le gutu o lo'o i ai le auvae pito i lalo ma le pito i luga, o lo'o nofo ai i'amu ma nifo.

O le avanoa fa'atapula'a i fafo e alafau ma laugutu ma totonu e nifo ma ga'o e fai ai le vestibule o le gutu. E mafai foʻi ona tatou iloa le lua saʻo o le gutu, lea e faʻatapulaʻa i luma ma luga o itu e nifo.

Physiology o le gutu

O le galuega autu a le gutu o le avea lea ma faitotoa i meaai ina ia mafai ai ona amata le faagasologa o le gaogao. O mea'ai e nutililii ma lamu e nifo ma fa'afefiloi ma faua o lo'o i ai sua fa'ama'i. E auai le laulaufaiva i lenei fefiloi ma tulei le meaai i totonu o le pharynx: o le foloina lea.

E ufiufi fo'i le laulaufaiva i luga o ona mata i tofo e aofia ai le tofo. O le gutu o le gutu e mafai ai ona fegalegaleai tagata e ala i tautalaga poʻo faiga e pei o le sogi. O se vaega o le manava e faʻatagaina foi e ala i le gutu.

Fa'afitauli o le gutu

Ankylogossie : fa'aleagaina fa'atama'i o le frenulum o le laulaufaiva e pu'upu'u tele pe malo tele. E fa'atapula'aina le gaioiina o laulaufaiva, e ono fa'alavelave i le susu o le pepe ma tautala mulimuli ane. Ole togafitiga ole taotoga: tipi (frenotomy) poʻo se vaega ole frenulum (frenectomy).

Maʻi maʻi : o ni ma'i papa'u laiti ia e masani ona tupu i luga o le mucous membranes i totonu o le gutu: i totonu o alafau, laulaufaiva, totonu o laugutu, laugutu po'o le gutu.

Halitosis (manava leaga): o le tele o taimi, o le siama o loʻo i luga o le laulaufaiva poʻo nifo e maua ai le manogi le lelei. E ui lava o le halitosis o se faʻafitauli faʻalesoifua maloloina laʻititi, e mafai lava ona avea ma faʻapogai o le atuatuvale ma se faʻafitauli faʻaagafesootai. E mafai ona mafua mai i nisi mea'ai, e pei o le le lelei o le tumama po'o se fa'ama'i.

Genetine herpes : E iloa e igoa taʻutaʻua o le "cold sore" poʻo le "cold sore", malulu malulu e faʻaalia e ala i le faʻaalia o se fuifui o paʻu tiga, e masani lava i luga ma tafatafa o laugutu. O se fa'ama'i e mafua mai i se siama e ta'ua o le herpes simplex virus type 1 (HSV-1).

Gingivitis : fula o ga'o. E mumu, ita, fulafula pe a masani ona mafiafia ma piniki sesega. E faigofie ona tafe toto, aemaise lava pe a fufulu nifo.

Periodontitis: fulafula o aano o lo'o si'omia ma lagolago ai nifo, e ta'ua o le "periodontium". O aano nei e aofia ai le pulu, alava lagolago e taʻua o le periodontium, ma le ponaivi o loo taula ai nifo. Fa'ama'i e mafua mai i siama, e masani ona tupu pe a fa'avaivaia le puipuiga.

Tautala candidiasis : fa'afefete fa'afefe o le gutu ona o le fa'atuputeleina o le ga'o fa'anatura, candida albicans. O mafuaʻaga e tele: maʻitaga, gutu mago, fulafula, maʻi suka ... E mafai ona faʻaalia i le foliga mai o se "muget" paʻepaʻe: o le laulaufaiva ma alafau e mumu, mago ma ufiufi i papa. lanu paʻepaʻe.

Lichen plan buccal : o le lichen planus ose fa'ama'i pa'u e le iloa le amataga e mafai ona afaina ai le gutu gutu. E masani ona maua ni manu'a i itu uma e lua o le gutu. O le alavaa o alafau, tua o le laulaufaiva, ma aulamu e masani ona aafia i manu'a e foliga mai e pei o papules mageso lanu viole e ono ufiufi i se mea pa'epa'e. Faʻamaʻi faʻamaʻi e aunoa ma se togafitiga, e faʻaalia e ala i taimi o toe faʻafoʻi ma faʻamagaloga.

gutu mago (xerostomia) : O loʻo faʻaalia i se faʻaletonu i le faʻamalo o le faua, lea e faʻaalia ai se osofaʻiga o le faʻafefe. O fa'ailoga sili ona fa'ailoa o laugutu pipii po'o le leai o se faua i lalo o le laulaufaiva. O le suʻesuʻega e faia e le fomaʻi e faʻafetaui ai togafitiga.

Kanesa o le gutu : tuma leaga e afua mai i sela o le gutu.

E tupu i luga o le fola o le gutu, laulaufaiva, tonsils, palate, alafau, aulamu ma laugutu. E tusa ai ma le National Cancer Institute (7), 70% o kanesa o le gutu ua tuai ona iloa, lea e faʻaitiitia ai le avanoa e toe faʻaleleia ai. O le taimi muamua e iloa ai le kanesa o le gutu, o le sili atu foi lea ona aoga togafitiga.

Amigdalite : fula ma fa'ama'i o tonela pe a fa'afeso'ota'i ma se siama po'o se siama. Latou te faʻateleina le lapopoa ma oʻo ina tiga, e masani ona faʻalavelave i le foloina. O le inuina o vaila'au (fuala'au fa'ama'i ma vaila'au fa'ama'i pe a mana'omia) e masani lava ona lava e tape'a ai auga.

Laugutu gutu gutu : Ua ta'ua o le laugutu vavao le talafeagai, ose ma'i fanau mai e mafua mai i le fusuaga le talafeagai o le laugutu pito i luga ma/po'o le palate o le afuafua ao tuputupu a'e (6). E togafitia ile taotoga.

Togafitiga ma le tausiga o gutu

I se tulaga lautele, e taua le mataituina o le tumama lelei ma le mataituina o lou gutu i le taimi o feutagaiga ma le fomaʻi poʻo le fomai nifo. E mafai ona alia'e mai ni manu'a ma e le faigofie ona iloa, atonu o le tulaga lea i le kanesa o le gutu. O le vave iloa e faʻateleina ai le avanoa e toe faʻaleleia ai. E sili atu ona fautuaina lenei mea mo tagata ulaula ma e masani ona faʻaaogaina le ava malosi o loʻo fiafia i ai le atinaʻeina o le kanesa (7).

E tusa ai ma tulaga lelei, o nisi vailaʻau e iloa e faʻaleleia ai le tupu mai o le candidiasis. O vailaʻau faʻamaʻi lautele (8), o lona uiga e aoga tele i le tele o aiga o siama (amoxicillin poʻo penicillin mo se faʻataʻitaʻiga), corticosteroids, vailaʻau antacid (e faʻaitiitia ai le gaʻo o le manava) poʻo le neuroleptics (lea e faʻaitiitia ai le gaosiga o le manava. faua) o ni faataitaiga.

Su'ega ma su'esu'ega ole gutu

Suʻega tautala : su'esu'ega va'aia e faia e le foma'i po'o le foma'i tipitipi nifo o lo'o su'esu'eina nifo, ga'o, laulaufaiva, aano vaivai i lalo o le laulaufaiva, gutu ma totonu o alafau. E fa'amoemoe e puipuia ai so'o se fa'afitauli o nifo po'o se ma'i o le gutu gutu. I nisi tulaga, e faia se su'esu'ega vave e mafai ai ona vave fa'afoeina fa'ama'i (9).

Su'ega fa'afoma'i ata:

O nei metotia e fesoasoani e iloa ai le tele o isi fausaga o le kanesa o le gutu.

  • Radiograph: metotia fa'afoma'i fa'ata'ita'iga e fa'aogaina ai le X-ray. O le su'esu'ega fa'asino masani, o le laasaga fa'amalosia muamua ma o nisi taimi e lava mo su'esu'ega.
  • Scanner: faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e aofia ai le "suʻesuʻeina" o se vaega o le tino ina ia mafai ai ona fausia ata faʻasolosolo, faʻafetai i le faʻaogaina o le X-ray beam. O le faaupuga “scanner” o le igoa moni o le masini faafomai, ae e masani ona faaaoga e faaigoa ai le suega. Matou te talanoa foʻi i suʻesuʻega faʻapitoa poʻo suʻesuʻega faʻapitoa.
  • MRI (magnetic resonance imaging): su'esu'ega fa'afoma'i mo fa'amoemoega fa'ata'ita'iga e fa'aaogaina e fa'aogaina ai se masini fa'ato'aga tele lea e gaosia ai se maneta ma galu leitio e fa'atupu ai ata sa'o, i le 2D po'o le 3D, o le gutu. O le MRI o se su'esu'ega malosi tele mo le su'esu'eina o tuma (foliga ma foliga).
  • PET Scan: e taʻua foi o le positron emission tomography (PET poʻo le "positron emission tomography" i le Igilisi) o se suʻega faʻataʻitaʻiga e mafai ai ona e vaʻavaʻai i le gaioiga o totoga (faʻatusa ata). E tu'ufa'atasia le tuiina o se mea fa'aleotini o lo'o va'aia i ata ma le pu'eina o ata e se masini su'e.

Endoskopi / Fibroskopi: su'esu'ega fa'asino lea e mafai ai ona va'ava'ai i totonu o le tino fa'afetai i le fa'aofiina o se paipa fa'afeso'ota'i e ta'ua o le fiberscope po'o le endoscope lea e fa'apipi'iina i tama'i pu'eata. O lenei metotia e fa'aoga e iloa ai vaega masalomia ma fa'atonu se su'esu'ega o le kanesa.

Biopsy: su'esu'ega e aofia ai le aveeseina o se vaega o aano po'o okeni. O le vaega ua aveese e fai i se su'esu'ega fa'apitoa ma/po'o se su'esu'ega fa'aola e fa'amaonia ai le natura fa'a kanesa o se tuma, mo se fa'ata'ita'iga.

Amygdalectomy : ta'otoga e aofia ai le aveeseina o tonsils. E faia i le 80% o mataupu pe a uma le hypertrophy (tele tonsils) e poloka ai le ea ma faʻalavelave ai le manava. I le 20% o mataupu, e mulimulitaia le tonsillitis faifaipea faʻatasi ma le tiga ma le fiva. E ese mai i talitonuga masani, e le o se ta'otoga faatauvaa: e mana'omia ai le iloiloga i lea mataupu ma lea mataupu ma le mata'ituina taua pe a uma le taotoga (11).

Frenotomy : tipi o le frenum o le laulaufaiva. Fa'atonuga fa'aalia ile tulaga ole ankyloglossia. E faʻatagaina le faʻalauteleina o le frenulum e toe faʻafoʻi ai galuega a le laulaufaiva. E mafai ona faia i le lotoifale e faʻaaoga ai le laser.

Phenectomy : aveesea o le frenulum o le laulaufaiva. Fa'atonuga fa'aalia ile tulaga ole ankyloglossia. E mafai ai ona aveese le frenulum lea ei ai le aafiaga o le toe faʻaleleia o galuega a le laulaufaiva. E mafai ona faia i le lotoifale e faʻaaoga ai le laser.

Talafa'asolopito ma fa'atusa o le gutu

O le gutu o se sone erogenous, i alii ma tamaitai, mai le talavou. O se faailoga o le tuinanau ma le faatosina.

E mafai ona faatusaina le gutu i se faitotoʻa, e tuu atu i totonu po o fafo upu ma leo. Tatou te maua lenei manatu o le faitotoa pe a faaaoga le upu gutu e faasino ai le gutu o se vaitafe (13).

I Aikupito anamua, o se tu masani le tatalaina o le gutu o le ua maliu ina ia toe foi atu lona agaga i lona tino. Sa faapena ona faasaoina le agaga i le olaga a sau.

Tuua se tali