Polio (Polio)

Polio (Polio)

Polio: o le a le mea?

Poliomyelitis, sili ona lauiloa o le "polio", o se faama'i viral lea e afaina ai tamaiti, aemaise lava tamaiti a E itiiti ifo i le 5 tausaga. O le siama e mafua ai lenei faʻamaʻi pipisi e osofaʻia le fatugalemu o le tino ma e mafai ona mafua ai i ni nai itula, pe a ma le tasi i le 200 mataupu, a. maʻi pipili mulimuli. O le polio ua avea ma mafuaaga tele o le le atoatoa i le lalolagi atoa. O lenei siama, lea e mafua ai le oti i le 5 i le 10% o mataupu o le pipili, e ulu atu i le tino e ala i le mago ona atiina ae lea i manava. Ona mafai lea ona ia manumalo i le afuafoni or faiʻai faiva ma mafua ai le faaleagaina e le mafai ona toe faaleleia. Ae ui i lea, i le tele o tulaga e tumau pea le maʻi leai se mafaufau pe fa'atupuina na'o fa'ailoga vaivai. Ae ui i lea, o le tagata ua a'afia e lamatia le fa'ama'i ia i latou o lo'o siomia ai i latou ona o le polio e feavea'i mai lea tagata i lea tagata.

E tolu ituaiga o poliovirus, o se virusi e tasi le aiga ma i latou e nafa ma le fulū po'o le hepatitis A, ma e le mafai ona ola i fafo atu o le tino o le tagata. Type 2 poliovirus ua tineia i le 1999. O le siama ituaiga 1 sili ona taatele ma le ituaiga 3 virus o loʻo faʻaauau pea ona faʻasalalau faʻamaʻi (= i nisi o itulagi o le lalolagi). E sosolo le siama i fei ma e mafai ona a'afia ai vai ma mea'ai. Ole taimi ole fa'atosina e eseese ile va ole 9 ile 12 aso.

I atunuu atiaʻe, ua mou atu le pipili. Ae o loʻo faʻaumatia pea pe faʻavaivaia i nisi o atunuu. I le taimi nei, o se gaioiga faʻavaomalo o faʻagata o lo'o fa'atinoina ma, o lea ua na'o Afghanistan, Nigeria ma Pakisitana o atunu'u fa'ama'i (fa'atusatusa i le silia ma le 125 atunu'u i le 1988).

La faʻagata e na'o le pau lea, e ui ina sili ona aoga, le auala e pulea ai le polio, o nisi taimi e ta'ua o le ma'i Heine-Medin po'o le pipili o tamaiti.

O tagata e maua i le polio e mafai ona tupu i ni tausaga mulimuli ane fa'ama'i pe a uma le polio (SPP). Toeitiiti atoa le afa o i latou ua faamaloloina o le a aafia. E leai se togafitiga e fa'amaloloina pe puipuia ai le vaivai, vaivai, po'o maso ma tiga fa'atasi o le PPS. O mafuaʻaga o lenei faʻamaʻi e le o iloa mo le taimi nei. Ae ui i lea, o tagata e maua e le pipisi.

Faʻaauau

Fa'afetai i taumafaiga tui puipui i le lalolagi atoa, ua matua pa'u'u lava mataupu pipili. O lo latou numera na siitia mai le 350 mataupu i le 000, i le 1988 mataupu i le 1625 ma le 2008 i le 650. I le faaiuga o le 2011s, na talia ai se iugafono e faʻatatau i le tapeina o le polio mai le lalolagi. O lea, o le Global Poliomyelitis Eradication Initiative (IMEP) na fanau mai i lalo o le taʻitaʻiga a malo o le atunuu, le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi (WHO), Rotary International, Nofoaga Autu mo le faamaʻi o le Pulea ma le Puipuiga (CDC), le Iunaite Setete ma le UNICEF. O tupe tumaoti, e pei o le Bill & Melinda Gates Foundation, ua fesoasoani foi i le lagolagoina o lenei taumafaiga e tui ai tamaiti uma mai le polio.

Faʻaiʻuga

95% o fa'ama'i pipili e fa'aalia e leai se fa'alavelaves. Ae peita'i, afai e o'o le virusi i le fatugalemu o neura, a pipili maso, faʻatasi ai ma le faʻaleagaina o sulu, tapuvae poʻo vae, e mafai ona faʻaalia ma oʻo atu ai i le oti.

Supa e mafua mai le polio e mafai le tumau pe tumau.

O isi faʻalavelave e ono aliali mai XNUMX tausaga talu ona faʻamaʻi, tusa lava pe ua faʻamalolo le tagata. E uiga i fa'ama'i pe a uma le polio.

Tuua se tali