Faʻanoanoa vaitau

Faʻanoanoa vaitau

La faanoanoa i le vaitau, poʻo Seasonal Affective Disorder (TAF), o le faʻanoanoaga e fesoʻotaʻi ma leai se malamalama masani. Ina ia mafai ona talanoa faʻafomaʻi i le vaitau o le atuatuvale, e tatau ona tupu lenei faʻanoanoaga i le taimi lava e tasi i tausaga taʻitasi, i le tautoulu po o le taumalulu, mo le le itiiti ifo i le 2 sosoʻo tausaga, ma e tumau seia oʻo i le isi tautotogo.

I le vaitaimi o le taumalulu, o aso e puʻupuʻu ma le pupula laititi le malosi Lenei o le a paʻu ifo mai le 100 lux (iunite o le fuaina o susulu) i aso vevela o le taumafanafana i nisi taimi tau le maua 000 lux i aso malulu.

O ai e aʻafia?

I Kanata, tusa o le 18% o tagata e mauaina le ” taumalulu blues »26 faamatalaina e a leai se malosi ma le tasi aʻoaʻoga sili atu ona maaleale. O nisi tagata taʻitoʻatasi latou te mauaina lenei faʻalavelave. Ausia se moni faanoanoa i le vaitau, latou ono faigata ona faʻatino a latou gaioiga masani. O le tulaga lea mo 0,7 i le 9,7% (36) o tagata matutua i Amerika i Matu.

I Europa, o suʻesuʻega o le vaitau o le atuatuvale popolega 1.3 i le 4.6% o le faitau aofai o tagata. Ae o le metotia o le fuafuaina e faʻamoemoe i le faʻamoemoe faʻavae.

Ole toʻatele, i le va o le 70 ma le 80% o tagata na aʻafia fafine. Tamaiti ma talavou e seasea aʻafia.

O leisi seisi mea e alu ese mai le equator, o le tele o le aofaʻi o tagata aʻafia faʻateleina, ona o le numera o itula ola susulu fluctuates sili atu i le taimi o le tausaga. Mo se faʻataʻitaʻiga, i Alaska, le mea e le oso aʻe ai le la mo le sili atu ma le 1 masina i le taimi o le taumalulu, 9% o le faitau aofaʻi o tagata e mafatia i le vaitau o le atuatuvale.1.

I tagata e iai le faʻanoanoaga faʻaletonu poʻo faʻamaʻi bipolar (ma faʻanoanoaga vaega), o le faʻanoanoaga e faʻateleina taimi i le 10 i le 15% oi latou na aʻafia.

Faʻapena foi ma le faʻanoanoa o le mafaufau, o faʻailoga o le popolevale i taimi e mafai ai ona atili leaga i le tulaga e oʻo atu i ai mafaufauga pule i le ola.

Faʻanoanoa vaitau i le taumafanafana?

O nisi tagata e maua i le vaitau o le atuatuvale faʻanoanoa i le maualuga o le taumafanafana. Atonu e mafua ona o le vevela, o nisi taimi na faigata ona onosaia pe malamalama malosi. Leai se faʻapitoa togafitiga na fuafuaina mo tagata i vaitau faʻaletonu lotovaivai. Fomaʻi ofoina togafitiga masani mo le faʻanoanoa (psychotherapy, antidepressant vailaʻau). O nisi tagata e mafai ona faʻamamaina o latou faʻailoga e ala i le faʻaaogaina o le ea maluluina ma faʻaititia le malamalama i nofoaga latou te nonofo ai, pe ala i le faimalaga atu i itulagi feololo.25.

Mafuaaga

Le Dr Norman E. Rosenthal, fomai o le mafaufau ma tagata suesue i le National Institute of Mental Health, o le muamua na faaalia, i le 1984, o le sootaga i le va māmā ma faʻanoanoaga34. Na ia faamatalaina le faanoanoa i le vaitau. O le mea moni, o le "mauaina" o lenei ituaiga o faʻanoanoaga e le mavavaeeseina mai le fausiaina o malamalama togafitiga. O le maitauina o le faʻaalia i le lautele-fusi malamalama malamalama faʻapitoa e mafai ona aoga i tagata o loʻo mafatia i faʻanoanoaga faʻailoga i le vaitaimi o le taumalulu na mafai e Dr. Rosenthal ona faʻailoa le matafaioi na faia e le malamalama i luga o leuati olaola totonu ma lagona.

E moni, o le malamalama e taua tele i le faʻatulafonoina o le taimi e ola ai le uati. O lenei e faʻatonutonuina le tele o gaioiga o le tino e tusa ai ma le fetaui lelei o pao, pei o ala mai ma moe taʻamilosaga ma le faʻalilolilo o eseʻese homone faʻamoemoe i le taimi o le aso.

Ina ua uma ona ulufale i le mata, o moli malamalama ua liua i eletise faailo ia, pe a lafoina i le faiʻai, galue i luga o neurotransmitters. O se tasi o ia mea, o le serotonin, o isi taimi e taʻua o le "hormone fiafia," e faʻatonutonu ai lagona ma puleaina le gaosiga o le melatonin, o le isi hormone e nafa ma taʻamilosaga ala-moe. Melatonin faʻalilolilo e taofia i le ao ma faʻamalosia i le po. O le faʻalavelaveina i meaola mafua mai i le le lava o le malamalama e mafai ona matua lava e mafua ai faʻailoga e fesoʻotaʻi ma alavai.

Tikeri o le pupula: nisi faʻailoga

Aso vevela o le taumafanafana: 50 i le 000 lux

Ao malulu o le aso: 2 i le 000 lux

Totonu o se fale: 100 i le 500 lux

I se ofisa malamalama lelei: 400 i le 1 lux

 

Tuua se tali