O otaota oona: o le a le mea ma fa'afefea ona lafoai?

O otaota mata'utia po'o otaota oona e mafai ona fa'atupuina mai le tele o gaioiga, e aofia ai le gaosiga, fa'ato'aga, faiga o vai, faufale, fale su'esu'e, falema'i ma isi pisinisi. O otaota e mafai ona sua, malo pe palapala ma e iai vailaʻau, uʻamea mamafa, faʻavevelaina, faʻamaʻi pipisi poʻo isi elemene matautia. O otaota mata'utia e fa'atupuina e tusa lava pe fa'atupuina o tatou olaga masani i aso ta'itasi, e pei o ma'a, masini komepiuta fa'aoga ma isi vali po'o vaila'au.

O otaota oona e mafai ona tumau i le eleele, vai ma le ea ma afaina ai tagata, manu ma laau. O nisi toxins, e pei o le mercury ma le lead, e tumau pea i le siosiomaga mo le tele o tausaga ma faʻaputuina i le taimi. O manu ma tagata o lo'o 'ai i'a ma aano o manufasi e ono fa'alavelaveina le mitiia o mea oona fa'atasi ma i latou.

I aso ua tuana'i, o otaota mata'utia sa tele lava ina le fa'atulafonoina, ma mafua ai le tele o le fa'aleagaina o le si'osi'omaga. I le taimi nei, i le tele o atunuu, o loʻo i ai tulafono faatonutonu e manaʻomia ai otaota mataʻutia e taulimaina ma le faʻaeteete ma tuʻuina i totonu o nofoaga faʻapitoa. O le tele o nofoaga e iai lava aso fa'apitoa mo le aoina o otaota mata'utia o fale.

O otaota mata'utia e masani lava ona teuina i totonu o se nofoaga fa'apitoa i totonu o pusa fa'amaufa'ailoga i le palapala. O otaota oona ia e itiiti le avanoa e sosolo ai i le vanimonimo – e pei o le palapala o lo'o iai le ta'ita'i - o nisi taimi e tu'u ai i le puna ma fa'amaufa'ailogaina i se vaega o le omea malo.

O le lafoa'iina o otaota mata'utia e le'i togafitia i luga o le eleele po'o otaota o le taulaga e aloese ai mai le totogiina o pili e le tusa ai ma le tulafono ma e mafai ona i'u ai i sala tupe tetele po'o le falepuipui.

I le taimi nei, o loʻo tele otaota oona o loʻo faʻaauau pea ona lamatia ai le siosiomaga ma le soifua maloloina o tagata. O nisi o lapisi o toega o se taimi ua tuana'i lea e le lelei le fa'atonutonuina o otaota oona, o isi e mafua mai i le lafoaia faasolitulafono talu ai nei.

Fa'atonutonu ma le togafitia o otaota oona

O tulafono a atunuu o le lalolagi e faatonutonuina le taulimaina o otaota matautia ma le teuina o otaota matautia. Ae ui i lea, o loʻo faʻamaonia saʻo e le au faʻaagafesootai ma tagata siosiomaga, o le mea e leaga ai, o tulafono faʻavae e masani ona le tausisia atoatoa. Aemaise lava, o le toʻatele o loʻo tuʻuaia malo ma faʻalapotopotoga i le faʻailoga tagata i le siosiomaga pe a oʻo i otaota oona. E mafua ona o le tele o nofoaga lafoa'i otaota oona e masani ona i totonu pe latalata i pitonuʻu maualalo tupe maua poʻo nuʻu lanu, ona o ia nuʻu e masani ona itiiti a latou punaoa e tetee atu ai i ia gaioiga.

O le togafitia o otaota mata'utia ose faiga lavelave tele-laasaga. E amata i le asiasi i le nofoaga ma siaki pe faamata e lamatia le soifua maloloina o tagata poʻo le siosiomaga. Ona toe su'esu'eina lea ma fa'avasega e fa'atatau i le ituaiga o fa'ama'i ua fa'ailoa ma le tau fa'atatau o le fa'amamāina, lea e mafai ona o'o i le fiasefulu miliona ma alu ai le tele o tausaga.

E amata le galuega fa'amamā pe a fa'atupuina le fuafuaga. E fa'aaogaina e inisinia o le si'osi'omaga auala eseese e toe fa'aleleia ai nofoaga ua afaina, e aofia ai le aveeseina o paelo, tane, po'o le palapala; fa'apipi'iina o alavai; luluina o la'au aoga po'o le fa'asalalauina o siama e mitiia pe talepe ai mea oona. A mae'a galuega, e mata'ituina ma siaki fa'atulaga ina ia mautinoa o lo'o saogalemu le nofoaga.

O le mea e leaga ai, e mafai ona tatou faʻatupuina le tulaga i se tulaga tele e ala i le valaʻau i le malo ma faʻalapotopotoga e pulea lelei otaota oona. Ae o le tele o mea e faʻalagolago ia i tatou taʻitoʻatasi - e tatau ona tatou lafoai lelei otaota oona fale ina ia tausia le teritori o lo tatou atunuu ma le paneta atoa ia mama ma saogalemu pe a mafai.

Tuua se tali