7 Manu Super Atamai

O manu o loʻo faʻasoa le paneta ma i tatou, o ia mea uma o loʻo nofouta ma mafaufau ma mafai ona lagona le tiga, e le tatau ona ese le faiga e faʻatatau i le "atamai" o latou. E pei ona tusia e Mark Berkoff i se tusiga mo Live Science:

Ou te faamamafaina i taimi uma o le atamai o se manatu le mautonu, e le mafai ona faʻaaogaina e iloilo ai mafatiaga. O fa'atusatusaga fa'afeusuaiga e matua leai lava se aoga...ona o nisi tagata e finau mai e sili atu le mafatia o manu fa'apea e sili atu nai lo manu fa'avalevalea - o lea e le afaina le fa'aogaina o manu fa'avalevalea i so'o se faiga fa'amalosi ma le fa'aletagata. O ia faamatalaga e leai se faavae faasaienisi lelei.

Ae ui i lea, o le malamalama i tomai faʻapitoa o isi meaola o se laasaga taua i le aʻoaʻoina e talisapaia i latou. O lo'o i lalo le lisi o ituaiga e fitu e sili atu le atamai - o nisi e te te'i ai!

1. Elefane

Ua matauina elefane vao e faavauvau uo ma aiga ua maliliu ma e oo lava ina tanu i latou i sauniga e pei o o tatou falelauasiga. Fai mai le alii fai ata tifaga o le Wildlife James Honeyborn e faapea, e ui lava “e matautia … le faailoa atu o lagona o tagata i luga o manu, ia tuu atu uiga faaletagata ia i latou ma avea ma tagata, ae e matautia foi le le amanaiaina o le tamaoaiga o faamaoniga faasaienisi na aoina mai le faitau sefulu o tausaga o le matauina o meaola. Atonu tatou te lē iloa tonu po o le ā o loo tupu i totonu o le ulu o le elefane, ae o se uiga faamaualuga le talitonu e na o i tatou lava e mafai ona lagonaina le gau ma le faavauvau.”

2. Dolphins

Ua leva ona iloa le Dolphins e iai se tasi o faiga fa'afeso'ota'i sili ona maualuga i le va o manu. Na iloa e le au suʻesuʻe, e faaopoopo atu i le tomai i le matematika, o le mamanu o leo e faaaogā e dolphins e fesootaʻi ai le tasi i le isi e tutusa lelei lava ma le tautala a tagata ma e mafai ona taʻua o se “gagana.” O a latou feso'ota'iga e le tautala e aofia ai le ta'i auvae, feula o le mata'u, ma le sasaina o apa'e. Latou te valaau le tasi i le isi io latou igoa muamua. Ou te mafaufau pe o le a le latou igoa o tagata i tua atu o le fasia o taiji dolphin?

3 puaa

E lauiloa foi puaa i lo latou atamai. O se fa'ata'ita'iga fa'akomepiuta ta'uta'ua i le vaitau o le 1990 na fa'aalia ai e mafai e pua'a ona fa'agaoioi le pupuu, ta'alo taaloga vitio, ma iloa ata na latou faia. Ua taʻua e le polofesa o Donald Broom o le Veterinary Institute o le Iunivesite o Cambridge: “Ua matuā atiina aʻe e puaa ni tomai faalemafaufau. E sili atu nai lo taifau ma le tolu tausaga le matutua. O se mea e faanoanoa ai ona o le tele o tagata e fai na o meaʻai ia manu.

4. Chimpanzee

E mafai e Chimpanzees ona fai ma fa'aoga meafaigaluega ma fa'aalia tomai fa'apitoa e fo'ia fa'afitauli. E mafai ona latou fesoʻotaʻi ma tagata e faʻaaoga le gagana faʻailoga ma e manatua foi le igoa o se tagata latou te leʻi vaʻaia mo le tele o tausaga. I se su'esu'ega fa'asaienisi i le 2013, o se vaega o chimpanzees na sili atu nai lo tagata i se su'ega o mafaufauga pupuu. Ma e atili ai ona fa'amalieina le fa'alogo atu o le fa'aaogaina o chimpanzees i totonu o fale su'esu'e ua faasolosolo malie lava ona fa'ate'aina.

5. Lupe

O le faʻasalaina o le faʻamatalaga masani "faiʻai manu", o lupe e faʻaalia le tomai e faitau ma e mafai foʻi ona tauloto tulafono o le matematika. O Polofesa Shigeru Watanabe o le Iunivesite o Keio i Iapani na faia se suʻesuʻega i le 2008 e iloa ai pe mafai e lupe ona iloa le va o le vitio ola o latou lava ma le ata na puʻeina. Na ia faapea mai: “E mafai e le lupe ona iloa le eseesega o le ata o loo iai nei mai i le ata na puʻeina i ni nai sekone muamua atu, o lona uiga e iai i lupe le tomai e iloa ai o ia lava.” Na ia taʻua e tutusa o latou tomai faalemafaufau ma se tamaitiiti e tolu tausaga le matua.

6. Solofanua

O Dr. Evelyn Hanggi, o le peresetene ma le fa'avae o le Equine Research Foundation, ua leva ona finauina le atamai o solofanua ma ua faia ni su'esu'ega tele e lagolago ai ana fa'amatalaga o le manatua ma le fa'aaloalo i solofanua. Fai mai a ia: “Afai e manatu faatauvaa i tomai faalemafaufau o solofanua pe, i se isi itu, ua soona fai, e tatau la ona sese foi uiga ia i latou. O le soifua manuia o solofanua e faʻalagolago e le gata i le faʻamafanafanaga faaletino, ae faʻapea foʻi ma le faʻamafanafanaga faalemafaufau. O le teuina o se manu mafaufau i totonu o se fale pogisa, pefu ma sina fegalegaleaiga faʻaagafesootai pe leai foi ma leai se faʻaosofia e mafaufau e tutusa lava le afaina e pei o le le lava o meaʻai poʻo auala faʻaaoaoga sauā.  

7. Pusi

O tagata uma e fiafia i pusi latou te iloa o le a le taofia e se pusi se mea e ausia ai lana sini. Latou te tatalaina faitotoʻa e aunoa ma se faʻatagaga, faʻafefe a latou tuaoi taifau, ma faʻaalia i taimi uma tomai o tagata atamai i lalo o le lalolagi. O lea ua lagolagoina e su'esu'ega fa'asaienisi ua fa'amaonia ai o pusi e ofoofogia le folauga ma e mafai ona lagona fa'alavelave fa'alenatura a'o le'i tupu.

 

 

Tuua se tali