PSYchology

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​o e oo atu ai se paʻu puupuu puupuu i luga o ni mataupu se lua e leʻi talanoaina muamua e leʻi talanoaina muamua e oo i ai e mafai ona fiafia i ai le tagata faitau.

Muamua, o le a ou mafaufau i aafiaga o mea ola i luga o osofaiga. E ui lava o le taulaiga o lenei tusi o loʻo i luga o le mafaufau ma mea taua i le taimi nei ma / poʻo le taimi ua tuanaʻi, e tatau lava ona tatou ioe o le osofaʻiga i tagata ma isi meaola e mafua mai foi i gaioiga faʻaletino i le tino ma le faiʻai.

E tele su'esu'ega ua mae'a fa'atinoina i luga o le sao o lo'o fa'atinoina e tagata fa'atatau. Ae ui i lea, o le isi mataupu o le a matua filifilia ma o le a paʻi atu i na o se vaega itiiti o lo tatou malamalama e uiga i le aafiaga o le physiology i le osofaʻiga. I le mafaufau puupuu i le manatu o le faʻamalosi faʻamalosi, ou te suʻesuʻeina le aafiaga o le gafa i uiga o tagata mo sauaga, ona ou suʻesuʻeina lea o le aʻafiaga o hormones feusuaʻiga i faʻaaliga eseese o le faʻamalosi.

E fa'ai'u le mataupu i se fa'amatalaga pu'upu'u pe fa'afefea ona a'afia le ava malosi i le fa'atinoina o sauaga. O lenei mataupu o loʻo faʻatatau muamua i fesili o metotia. O le tele o manatu ma manatu o lo'o tu'uina atu iinei e fa'avae i luga o su'esu'ega falesu'esu'e na faia ma tamaiti ma tagata matutua.

O isi fa'amatalaga e tu'uina atu i le fa'aogaina o tagata su'esu'e o lo'o faia fa'ata'ita'iga i amioga a tagata.

Fia inu i le ita ma le faatafunaga?

I le 1932, na valaaulia ai e le Liki o Malo ia Albert Einstein e filifili se tagata mataʻina ma fetufaaʻi manatu ma ia i faafitauli sili ona faigatā o o tatou taimi. Na manaʻo le Liki o Malo e faʻasalalau le talanoaga ina ia faʻafaigofie ai lenei fesoʻotaʻiga i le va o taʻitaʻi popoto i aso nei. Na ioe Einstein ma ofo atu e talanoaina mafuaaga o feeseeseaiga faavaomalo. O le manatuaga o le fasiotiga mataʻutia o le Taua Muamua a le Lalolagi na faʻasaoina manino i le mafaufau o le saienitisi, ma na ia talitonu e leai se fesili e sili atu le taua nai lo le "saili mo se auala e laveaʻi ai tagata mai le taufaamatau o taua." E mautinoa lava e leʻi faʻamoemoeina e le fomaʻi sili o le physicist se fofo faigofie i lenei faʻafitauli. I le masalomia o le vevesi ma le sauā na lafi i mafaufauga o tagata, na ia liliu atu i le na faavaeina le psychoanalyse, Sigmund Freud, mo se faamaoniga o lona manatu. Va'ai →

Pe o iai ea tagata i uiga sauā? O le a le fa'anatura?

Ina ia talisapaia le manatu o se manaoga faanaunau mo osofaiga, e tatau ona tatou faamanino muamua le uiga o le faaupuga "instinct". O le upu e faʻaaogaina i auala eseese, ma e le o taimi uma e mafai ai ona taʻuina ma le mautinoa le uiga tonu pe a tautala se tasi i amioga faʻanatura. O nisi taimi tatou te faʻalogo ai o se tagata, i lalo o le faatosinaga o se tulaga faʻafuaseʻi, "na galue faʻanatura." Po o lona uiga ea na ia tali atu i se auala ua fuafuaina e le kenera, pe na ia tali atu i se tulaga e leʻi mafaufauina e aunoa ma se mafaufau? Va'ai →

O le faitioina o le manatu masani o lagona

O le fa'afitauli autu i le manatu fa'ale-aganu'u o le fa'alogona o le leai lea o se fa'avae fa'apitoa. Ua matua fesiligia e tagata amio a manu le tele o mau malosi a Lorenz e uiga i le faʻamalosi manu. Ave, aemaise lava, lana saunoaga i luga o le taofiofia otometi o le osofaʻiga i ituaiga meaola eseese. Na taʻua e Lorenz o le tele o manu e faigofie ona fasiotia isi tagata o latou ituaiga o loʻo i ai ni auala faʻanatura e vave taofia ai a latou osofaʻiga. E leai se mea faapena a tagata, ma e na o tatou lava ituaiga e faaumatia ai o ia lava. Va'ai →

Fa'aaafiaga ole fa'atupu i luga ole fa'asa

Ia Iulai 1966, na fasiotia ai e se alii talavou ua faaletonu le mafaufau e igoa ia Richard Speck ni tausimai se toavalu i Chicago. O le solitulafono mataʻutia na tosina atu i ai le atunuʻu atoa, o loʻo faʻamatala auiliili e le au tusitala lenei mea na tupu. Na iloa e tagata lautele o Speck na ofuina se peʻa "fanau e fafagu seoli" i lona lima.

Matou te le iloa pe na fanau moni Richard Speck ma ni uiga solitulafono na mafua ai ona ia faia lenei solitulafono, pe o le "genes saua" lea na faaosofia ai o ia e fasioti na sau mai ona matua, ae ou te fia fesili atili: e iai se fa'atupu fa'atupu fa'atupu vevesi? Va'ai →

Eseesega o feusuaiga i le faʻaalia o le osofaʻiga

O eseesega i le faʻaalia o le osofaʻiga i sui o itupa e lua ua avea ma autu o talanoaga i tausaga talu ai nei. E toatele le au faitau atonu o le a faateia i le iloaina o loo i ai feeseeseaiga i lenei autu. I le tepa muamua, e foliga mai o tamaloloa e sili atu ona masani i osofaiga sauā nai lo tamaitai. E ui lava i lea, e tele tagata suʻesuʻe o le mafaufau e talitonu e le o manino le eseesega, ma o nisi taimi e le iloa (tagai, mo se faʻataʻitaʻiga: Frodi, Macalay & Thome, 1977). Sei o tatou mafaufau i suʻesuʻega o nei eseesega ma taumafai e fuafua le matafaioi a hormones feusuaʻiga i le faʻaosofia o le osofaʻiga. Va'ai →

Aafiaga o hormones

E mafai e hormones fa'afeusuaiga ona a'afia ai le so'ona o le manu. E na'o le va'ai a se tasi i le mea e tupu pe a fa'ata se manu. O se solofanua vao e liua i se solofanua usiusitai, o se povi vao e avea ma povi tuai, o se taifau taalo e avea ma se fagafao fagafao. Atonu e iai foi se aafiaga faafeagai. Pe a tui se manu manu tane fa'amea i le testosterone, e toe fa'atupula'ia lona fa'amalosi (o se su'esu'ega masani i lenei mataupu na faia e Elizabeth Beeman, Beeman, 1947).

Masalo o osofaiga a tagata, e pei o osofaiga a manu, e faalagolago i homone feusuaiga a alii? Va'ai →

'Ava ma le saua

O le autu mulimuli o la'u iloiloga pu'upu'u o le a'afiaga o mea ola i luga o le fa'aoso o le a'afiaga o le ava malosi. Ua leva ona iloa o amioga a tagata e mafai ona suia tele pe a uma ona inu ava malosi, e mafai e le ava malosi, i upu a Shakespeare, "gaoi o latou mafaufau" ma, atonu, e oo lava i le "liu i latou i manu."

O fa'amaumauga o solitulafono o lo'o fa'aalia ai se va'aiga manino i le va o le 'ava mālosi ma sauaga. Mo se faʻataʻitaʻiga, i suʻesuʻega i le va o le onana ma le fasioti tagata, o le ava sa i ai se sao i le afa poʻo le lua vaetolu o fasiotiga tagata uma na faʻamauina e leoleo US i tausaga talu ai nei. O le ava malosi e a'afia ai fo'i ituaiga amioga fa'afeagai, e aofia ai sauaga i totonu o aiga. Va'ai →

aotelega

I totonu o lenei mataupu, ua ou mafaufau i le tele o auala o lo'o fa'aaafiaina ai amioga fa'aleaga. Na ou amata i se auʻiliʻiliga o le manatu faʻale-aganuʻu o le faʻamalosi malosi, aemaise lava le faʻaogaina o lenei manatu i le mafaufau o le psychoanalytic o Sigmund Freud ma i ni faʻatulagaga tutusa na tuʻuina mai e Konrad Lorenz. E ui lava i le mea moni e faapea o le faaupuga "instinct" e matua le mautonu ma e tele uiga eseese, o Freud ma Lorentz na manatu o le "agavaʻa faʻamalosi" o se faʻaosofia ma faʻafuaseʻi ona faʻatupuina le faʻaleagaina o se tagata. Va'ai →

mataupu 13

Faiga fa'ata'ita'iga masani. O nisi o finauga e lagolago ai su'esu'ega falesuesue. Va'ai →

Tuua se tali