Faʻasaga i le oncology. O le vaaiga a le sosaiete faasaienisi

Oncology ua faaliliuina mai le Eleni o le "mamafa" poʻo le "avega" ma o se lala atoa o vailaʻau e suʻesuʻe ai tumo mama ma leaga, o le natura o latou tupu ma atinaʻe, metotia o suʻesuʻega, togafitiga ma le puipuia.

Mai le manatu o le mafaufau, soʻo se tuma (neoplasms, growths) e masani lava o se mea e sili atu i le tino o le tagata. Faʻasaga i le faʻaogaina o le ola atoa, aemaise lava pe a faʻamaonia le faʻamaʻi, o le faʻamaʻi e foliga mai e faʻaosofia ai se tagata e mafaufau e uiga i meatotino o lagona "natia i totonu". O le malosi le lelei o lagona, aemaise lava le fefe, e pa'u ai le mafaufau o se tagata i le lotovaivai, le ano, ma e oo lava i le le naunau e ola. E le gata i lea, e matua faʻalavelaveina le puipuiga ma le hormonal system o le tino, lea e i ai se aafiaga le lelei i le lelei o lana galuega. O taunuuga e mafai ona fafaguina sela leaga.

E tusa ai ma le Faalapotopotoga o le Soifua Maloloina a le Lalolagi, E oo atu i le 2035, e oo atu i le 24 miliona tagata o le a maua i le kanesa i tausaga taitasi. Ua ta'ua e le World Cancer Research Foundation e mafai ona fa'aitiitia i le tasi vaetolu o fa'ama'i kanesa pe afai e ta'ita'ia e tagata uma se olaga soifua maloloina. E talitonu tagata popoto mo le puipuia o le maʻi, ua lava le matauina o ni nai mataupu taua, lea e tuʻuina atu ai se sao taua i meaʻai ma gaioiga faaletino. I le taimi lava e tasi, e tusa ai ma meaʻai, e fautuaina e faʻaaogaina le tele o meaʻai faʻavae. 

O le a le mea e tupu pe a e tete'e i le kanesa i se mea'ai e fa'atatau i la'au?

Ina ia tali lenei fesili, tatou liliu atu i suʻesuʻega mai fafo. O Dr. Dean Ornish, o le faatonu o le Preventive Medicine Research Institute i Kalefonia, ma ana uo ua latou iloa o le alualu i luma o le kanesa prostate e mafai ona taofia e ala i se meaʻai e faavae i laau ma se olaga soifua maloloina. Na sasaa e saienitisi le toto o tagata mamaʻi, e tele lava ina 'ai aano o manu ma meaʻai susu ma meaʻai vave, i luga o sela o le kanesa o loʻo tupu i totonu o se petri dish. O le tuputupu aʻe o le kanesa na faʻaititia i le 9%. Ae ina ua latou aveina le toto o i latou o loʻo pipii atu i se meaʻai faʻavae, na maua e saienitisi se aafiaga ofoofogia. O lenei toto na faʻagesegese ai le atinaʻeina o sela o le kanesa e toetoe lava 8 taimi!

Po o lona uiga ea e maua ai e le tino le malosi tele o meaʻai mo laau?

Na filifili saienitisi e toe faia lenei suʻesuʻega ma se faʻamaʻi masani i fafine - kanesa o le susu. Na latou tu'uina se vaega faifaipea o sela o le kanesa o le susu i totonu o se ipu Petri ona sasaa ai lea o le toto o fafine o lo'o 'ai i le Standard American Diet i luga o sela. O fa'aaliga na fa'aalia ai le taofiofia o le sosolo o le kanesa. Ona fautua mai lea o saienitisi e sui tamaitai lava ia e toto meaʻai ma faatonu i latou e savavali mo le 30 minute i le aso. Ma mo le lua vaiaso, sa tausisia e tamaitai fautuaga faatonuina.

O le a la le mea na faia e se mea'ai fa'avae i totonu o le lua vaiaso e fa'asaga i laina sela e tolu o le kanesa o le susu?

I le lua vaiaso mulimuli ane, na ave ai e saienitisi le toto mai i latou ma sasaa i luga o sela o le kanesa, ma o se taunuuga, na sili atu le malosi o latou toto, ona e na o ni nai sela o le kanesa taitoatasi na totoe i le ipu a Peteru. Ma ua na o le lua vaiaso lenei o se olaga soifua maloloina! Ua sili atu ona tetee toto o tamaitai i le kanesa. O lenei toto ua faʻaalia le mafai ona faʻagesegese tele ma taofi le tupu aʻe o sela o le kanesa i totonu o le lua vaiaso talu ona mulimuli i fautuaga.

O lea, na iloa ai e saienitisi lena mea o se tasi o mafuaʻaga mo le fafaguina ma le tuputupu aʻe o sela o le kanesa o le le lava o meaʻai, o le faʻaaogaina o mea leaga ma, sili atu i mea uma, o le tele o polotini manu. Faatasi ai ma ia meaʻai, o le maualuga o le hormone i le tino o le tagata e faʻateleina, lea e aʻafia ai le tuputupu aʻe ma le atinaʻeina o le oncology. E le gata i lea, faatasi ai ma polotini manu, e maua e le tagata le tele o le amino acid e taʻua o le methionine, lea e fafaga ai le tele o ituaiga sela o le kanesa.

Polofesa Max Parkin, faʻapitoa i suʻesuʻega o le kanesa i Peretania i le Queen Mary University of London, na taʻua mea nei: 

Ma e le o lena. I le taimi muamua, na tuʻuina atu ai e le Iunivesite o Kalefonia i Saute se faʻasalalauga faʻasalalau faʻatasi ai ma le ulutala mataʻutia . Fai mai o le taumafaina o mea'ai e tele i polotini a manu, aemaise lava i le ogatotonu o tausaga, e fa'afaina ai le avanoa e oti ai i le kanesa. E fa'atusa lea i fa'amaumauga o lo'o avanoa mo tagata ulaula.

O su'esu'ega lata mai mai le Queen Mary University of London ua fa'aalia ai o le ulaula o le fa'alavelave sili lea ona lamatia i le kanesa e mafai e tagata ulaula uma ona aloese mai ai. Ma na'o le tulaga lona lua o le taumafa, o le le atoatoa o le lelei ma le tele o mea.

E tusa ai ma suʻesuʻega e aofia ai le lima tausaga mai le 2007 i le 2011, e silia ma le 300 afe mataupu o le kanesa mai le ulaula na lesitalaina. O le isi 145 na feso'ota'i atu i mea'ai leaga ma le tele o mea'ai fa'atino i totonu o taumafa. O le tino puta na mafua ai le 88 o le kanesa, ma le ava malosi na mafua ai le tuputupu aʻe o le kanesa i le 62 tagata.

O nei fuainumera e maualuga tele e nofonofo ai ma fa'agogo i mea moni. O le mea moni, e leai se tasi e mafai ona fafaguina tagata taʻitoʻatasi i le matafaioi mo lona lava soifua maloloina, vagana ai le tagata lava ia. Ae e oo lava i le tagata e toatasi e tausia lona soifua maloloina o le faailoga sili ona taua e aafia ai le soifua maloloina o le atunuu atoa ma tagata uma.

O le mea moni, i le faaopoopo atu i le soifua maloloina o le mafaufau, taumafa tatau ma masaniga leaga, o loʻo i ai mea e le mafai ona faʻafitia, sili ona taua e pei o genetics ma ecology. O le mea moni, latou te aʻafia ai le soifua maloloina o i tatou taʻitoʻatasi, ma tatou te le mautinoa poʻo le a le mea moni e mafai ona avea ma taimi autu o le faʻamaʻi. Ae e ui lava i lenei mea, atonu e aoga le mafaufau i le taimi nei ma fuafua mo oe lava le tulaga lelei o le olaga o le a taʻitaʻia ai le taofiofia o lenei faʻamaʻi mataʻutia, faʻaitiitia le tau o le tausia o le soifua maloloina lelei ma le agaga lelei.

 

Tuua se tali