Jonathan Safran Foer: E tele mea le tonu i le lalolagi, ae o aano o manu o se autu faapitoa

O le faʻasalalauga i luga o le initaneti a Amerika na faia se faʻatalanoaga ma le tusitala o le tusi "Eating Animals" Jonathan Safran Foer. O loʻo faʻatalanoaina e le tusitala manatu o le vegetarianism ma mafuaaga na mafua ai ona ia tusia lenei tusi. 

Grist: Atonu e tilotilo se tasi i lau tusi ma toe manatu o nisi meaʻai e manaʻo e fai mai ia te aʻu e aua le 'ai aano o manu ma faitau mai ia te au se lauga. E faapefea ona e faamatalaina lau tusi ia i latou e masalosalo? 

Aʻo lei faia: E iai mea e fia iloa e tagata. Ioe, ou te malamalama i lenei manaʻoga e vaʻai, ae le o le vaʻai: O aʻu lava ia e oʻo i ai i aso uma e faʻatatau i le tele o mea ma faʻafitauli. Mo se faaaʻoaʻoga, pe a latou faaali atu se mea i le TV e uiga i tamaiti matelaina, ou te manatu: “Loʻu Atua e, e sili atu ona ou liliu i tua, auā atonu ou te lē faia le mea e tatau ona ou faia.” E malamalama tagata uma i mafuaaga nei - aisea tatou te le fia matauina ai ni mea. 

Ua ou faalogo i manatu faaalia mai le toatele o tagata ua faitau i le tusi – tagata e le popole tele i manu – ua na ona faateia i latou i le vaega o le tusi o loo talanoa e uiga i le soifua maloloina o tagata. Ua ou talanoa i le tele o matua ua faitau i lenei tusi ma ua latou taʻu mai ia te aʻu latou te le toe fia fafaga a latou fanau LEA.

Ae paga lea, o le talanoa e uiga i aano o manufasi e le o se tala faasolopito, ae o feeseeseaiga. E te iloa la'u tusi. E malolosi o'u talitonuga ma ou te le nanaina, ae ou te le manatu i la'u tusi o se finauga. Ou te mafaufau i ai o se tala - Ou te faamatalaina tala mai loʻu olaga, o filifiliga na ou faia, pe aisea na mafua ai ona suia loʻu mafaufau i nisi o mea. Ua na o se talanoaga. O le to'atele ma le to'atele o tagata o lo'o tu'uina atu i ai se leo i la'u tusi - faifa'ato'aga, fa'agaioiga, tagata fai mea'ai - ma sa ou mana'o e fa'amatala le lavelave o aano o manu. 

Grist: Sa mafai ona e faia ni finauga malolosi e faasaga i le ʻaina o aano o manu. Faatasi ai ma le tele o le le tonu ma le le tutusa i pisinisi tau taumafa i le lalolagi, aisea na e taulai atu ai i aano o manufasi? 

Aʻo lei faia: Mo nisi mafuaaga. Muamua, tele, tele tusi e manaʻomia e faʻamatala ai a tatou faʻaogaina o meaʻai i le auala e tatau ai, atoatoa. Ua uma ona ou tuua le tele o le tautala e uiga i aano o manu ina ia mafai ai ona aoga se tusi ma talafeagai mo le tele o faitauga. 

Ioe, e tele faiga lē tonu i le lalolagi. Ae o aano o manu o se mataupu faapitoa. I le faiga o mea'ai, e tulaga ese ona o se manu, ma e mafai e manu ona lagona, ae o kāloti po o sana e le mafai ona lagona. E tupu mai o aano o manufasi e sili ona leaga i masaniga taumafa a tagata, e le gata mo le siosiomaga ae mo le soifua maloloina o tagata. O lenei mataupu e tatau ona gauai faapitoa atu i ai. 

Grist: I totonu o le tusi, e te talanoa e uiga i le le lava o faʻamatalaga e uiga i le gaosiga o aano o manufasi, aemaise lava pe a oʻo i le faiga o meaʻai. E matua leai lava ni fa'amatalaga a tagata e uiga i lenei mea? 

Aʻo lei faia: E le taumate. Ou te talitonu o tusi uma lava e tusia ona o le tusitala lava ia e fia faitau i ai. Ma i le avea ai ma se tagata ua leva ona talanoa e uiga i lenei mataupu, sa ou fia faitau e uiga i mea ou te fiafia i ai. Ae sa leai ni tusi faapena. O le fa'afitauli o le omnivore e fa'alatalata mai i nisi o fesili, ae e le o fa'atalanoaina. E faapena foi ona fai e uiga i Fast Food Nation. E le gata i lea, o loʻo i ai tusi, o le mea moni, e tuʻuina saʻo i aano o manu, ae e sili atu le faʻafilosofia nai lo, e pei ona ou fai atu, talanoaga poʻo tala. Afai e iai se tusi faapena - oka, ou te fiafia lava pe a ou le galue na o aʻu! Ou te matua fiafia lava e tusi tala. Ae sa ou lagonaina e taua. 

Grist: O mea'ai e tele sona taua faalelagona. E te talanoa i le ipu a lou tinamatua, moa ma kāloti. E te manatu o tala patino ma lagona o le mafuaaga lea e taumafai ai tagata o lo tatou sosaiete e aloese mai talanoaga e uiga i le mea e sau ai aano o manu? 

Aʻo lei faia: E tele ma tele mafuaaga mo lenei mea. Muamua, e matua le fiafia le mafaufau ma talanoa i ai. Lona lua, ioe, o nei lagona, mafaufau, talaaga patino ma sootaga e mafai ona avea ma mafuaʻaga. Lona tolu, e manaia lona tofo ma manogi lelei, ma o le toʻatele o tagata e mananaʻo e fai pea mea latou te fiafia ai. Ae e iai malosiaga e mafai ona taofia ai le talanoaga e uiga i aano o manufasi. I Amerika, e le mafai ona asiasi i faʻatoʻaga o loʻo gaosia ai le 99% o aano o manufasi. Fa'ailoga fa'amatalaga, fa'amatalaga sili ona fa'aogaina, e taofia ai i tatou mai le talanoa e uiga i nei mea. Aua e mafua ai ona tatou manatu o mea uma e sili atu ona masani nai lo le mea moni. 

Ae ui i lea, ou te manatu o se talanoaga lea e le gata ina sauni tagata, ae e manaʻo foi e fai. E leai se tasi e fia ai i mea e afaina ai o ia. Matou te le manaʻo e 'ai meaʻai e faʻaleagaina ai le siosiomaga i totonu o le faʻataʻitaʻiga pisinisi. Matou te le manaʻo e 'ai meaʻai e manaʻomia ai le mafatia o manu, e manaʻomia ai suiga faʻavalevalea o le tino o manu. O nei mea e le o ni tulaga fa'atauva'a pe fa'asao. E leai se tasi e manao i lenei mea. 

I le taimi muamua na ou mafaufau ai i le avea ma se tagata fai meaʻai, sa ou fefe: “O le a suia ai loʻu olaga atoa, ae lē o le ʻai o aano o manu! E tele naua mea e tatau ona sui!” E mafai faapefea e se tasi e mafaufau e fai vegan ona manumalo i lenei papupuni? Ou te fai atu aua le manatu i ai e pei o le vegan. Mafaufau i ai o le faagasologa o le taumafaina itiiti o aano o manufasi. Masalo o lenei faagasologa o le a muta i le teena atoatoa o aano o manufasi. Afai e lafoai e tagata Amerika se tasi o aano o manufasi i le vaiaso, e foliga mai e faafuasei ona 5 miliona le faaitiitia o taavale i luga o auala. O numera mata'ina ia ou te manatu e mafai ona fa'aosofia ai le to'atele o tagata e lagona e le mafai ona latou 'ai vegan e 'ai sina fasi aano. O lea ou te manatu e tatau ona tatou o ese mai lenei gagana tuʻufaʻatasi, faʻamaoni i se mea e atagia mai ai le tulaga moni o tagata i lenei atunuu. 

Grist: E te matua fa'amaoni i le fa'amatalaina o ou faigata i le pipii atu i se mea'ai mea'ai. Pe o le faʻamoemoe ea o le talanoa i ai i totonu o le tusi e fesoasoani ia te oe lava e taofi le faanatinati i tua ma luma? 

Foer: E moni lava. Ma o le mea moni o le fesoasoani sili lea, aua o le tele o tagata e inoino i le manatu o se sini latou te manatu latou te le ausia lava. I talanoaga e uiga i vegetarianism, e le tatau i se tasi ona alu mamao. Ioe, e tele mea e sese. Na'o le sese ma le sese ma le sese. Ma e leai se fa'aliliuga fa'alua iinei. Ae o le sini o le toʻatele o tagata e popole i nei mataupu o le faʻaitiitia o mafatiaga o manu ma fausia se faiga o meaʻai e amanaʻia ai le fiafia o le siosiomaga. Afai o a tatou sini moni ia, e tatau ona tatou atiina ae se auala e atagia ai lenei mea i le mea sili e mafai ai. 

Grist: Pe a oo i le faafitauli tau amio pe tatau ona 'ai aano o manu pe leai, o le filifiliga a le tagata lava ia. Ae faapefea tulafono a le setete? Afai e fa'atulafonoina e le malo le pisinisi o aano o manufasi, atonu o le a vave ona o'o mai suiga? Ua lava le filifiliga a le tagata lava ia pe tatau ona avea o se faiga faʻapolokiki?

Aʻo lei faia: Ioe, o i latou uma o se vaega o le ata e tasi. O le a toso pea le malo i tua ona e iai so latou tiute e lagolago ai pisinisi a Amerika. Ma o le 99% o pisinisi a Amerika o faifaatoaga. E tele ni faigapalota manuia na faia talu ai nei i vaega eseese o le atunuu. Ina ua maeʻa, o nisi setete, e pei o Michigan, na faʻatinoina a latou lava suiga. O lea e fai lava si aoga o faiga faapolokiki, ma o le a tatou vaaia i le lumanai lona faateleina. 

Grist: O se tasi o mafuaaga na e tusia ai lenei tusi ina ia avea oe ma matua malamalama. O le pisinisi o meaʻai i le lautele, e le naʻo le aano o manufasi, faʻaalu le tele o tupe i faʻasalalauga e faʻatatau i tamaiti. E fa'afefea ona e puipuia lou atali'i mai aafiaga o fa'asalalauga o mea'ai, ae maise aano o manu?

Aʻo lei faia: Ia, e ui e le o se faʻafitauli lea, e laʻititi tele. Ae o lea o le a tatou talanoa i ai – aua nei o tatou faafoliga e leai se faafitauli. O le a tatou talanoa e uiga i nei mataupu. Ioe, i le faagasologa o le talanoaga, e mafai ona ia faia se faaiuga faafeagai. Atonu e manao o ia e faataitai ni mea eseese. Ioe, e manaʻo o ia - pe a uma, o ia o se tagata ola. Ae o le mea moni lava, e tatau ona tatou aveese lenei mea leaga i totonu o aʻoga. O le mea moni, e tatau ona ave'esea mai a'oga pepa fa'asalalau o fa'alapotopotoga o lo'o fa'aoso i tupe mama, ae le o le fa'amoemoe e fa'asoifua maloloina a tatou fanau. E le gata i lea, e mana'omia lava le toe fuata'iga o le polokalame o le lunch lunch. E le tatau ona avea ma fale teu oloa uma o aano o manufasi e gaosia i faatoaga. I le aoga maualuga, e le tatau ona sili atu le faalimaina o aano o manufasi nai lo fualaau faisua ma fualaau aina. 

Grist: O lau tala e uiga i le auala e galue ai faʻatoʻaga e mafai ai e se tasi ona moemiti. O le ā le auala e te faia pe a taʻu atu i lou atalii le mea moni e uiga i aano o manu? Aʻo lei faia: Ia, e na'o ni miti taufaafefe pe a e auai i ai. E ala i le lafoai aano o manu, e mafai ai ona e moe filemu. Grist: Faatasi ai ma isi mea, e te talanoa e uiga i le fesoʻotaʻiga i le va o faʻatoʻaga malosi ma faʻamaʻi tetele o le avian influenza. O itulau pito i luma o lomiga sili ona lauiloa e talanoa e uiga i le fula puaa i taimi uma. Aisea e te manatu ai latou te aloese mai le talanoa e uiga i pisinisi o manu ma puaa? 

Aʻo lei faia: Oute le iloa. Tuu atu ia i latou e fai mai ia i latou lava. Atonu e manatu se tasi o loʻo i ai le mamafa i luga o le aufaasālalau mai le tamaoaiga o aano o manufasi - ae o le a le mea moni, ou te le iloa. Ae e foliga mai e matua ese lava ia te au. Grist: E te tusia i lau tusi "o ē e masani ona 'ai i aano o manufasi mai faʻatoʻaga e le mafai ona taʻua i latou o tagata faʻasao e aunoa ma le aveesea o nei upu o latou uiga." E te manatu e leʻi lava mea na faia e tagata siʻosiʻomaga e faʻaalia ai le fesoʻotaʻiga i le va o pisinisi aano o manufasi ma suiga o le tau i luga o le paneta? O le a se isi mea e te manatu e tatau ona latou faia? Aʻo lei faia: E manino lava, e leʻi lava mea latou te faia, e ui lava latou te iloa lelei le i ai o se pusi uliuli i totonu o se potu pogisa. Latou te le talanoa i ai ona o lo latou fefefe latou te ono leiloa le lagolago a tagata e ala i le aumaia i luga. Ma ou te malamalama atoatoa i lo latou fefe ma ou te le manatu ia i latou e valea. 

O le a ou le osofaia i latou ona o le le lava o le gauai atu i lenei mataupu, aua ou te manatu o loʻo faia e tagata siʻosiʻomaga se galuega lelei ma tautua lelei i le lalolagi. O le mea lea, afai latou te oʻo i le loloto o se faʻafitauli e tasi - le pisinisi a aano o manufasi - masalo o nisi o mataupu taua o le a faʻaitiitia le manatu mamafa. Ae e tatau ona tatou manatu mamafa i le faafitauli o aano o manufasi. O le mafuaaga muamua lea ma le autu o le vevela o le lalolagi - e le itiiti, ae sili atu nai lo isi. O su'esu'ega lata mai ua fa'aalia ai o lafumanu e nafa ma le 51% o kasa oona. Ole 1% lea e sili atu nai lo isi mafuaaga uma fa'atasi. Afai o le a tatou mafaufau loloto i nei mea, e tatau ona tatou faia se tulaga lamatia o le faia o ni talanoaga e le maua ai le toʻa mo le toʻatele. 

Ae paga lea, e lei faaliliuina lenei tusi i le gagana Rusia, o lea matou te ofoina atu ia te oe i le Igilisi.

Tuua se tali