Reptilian faiʻai: o le a lea?

Reptilian faiʻai: o le a lea?

I le vaitau o le 1960, o Paul D. MacLean, o se fomaʻi Amerika ma le neurobiologist, na atiina ae le talitonuga o le faiʻai tolu, faʻamalamalamaina le faʻatulagaina o le faiʻai i ni vaega se tolu: faiʻai reptilian, faiʻai limbic, ma le faiʻai neo-cortex. I aso nei ua faʻaalia le le toe faʻaaogaina ma le faʻaleagaina, o loʻo tatou maua pea le igoa lenei o le "faiʻai reptilian" e uiga i se vaega o le faiʻai na tuufaasolo mai meaola i le 250 miliona tausaga talu ai. O le a le uiga o le faiʻai reptile i le taimi o lenei talitonuga? O ā ona uiga fa'apitoa? O le a le finauga ua ta'uleagaina ai lenei talitonuga?

Le fai'ai reptile e tusa ai ma le talitonuga o le tolutasi

E tusa ai ma le faamatalaga a Dr. Paul D. Maclean ma lana aʻoaʻoga na faavaeina i le 1960s, o lo tatou faiʻai ua faatulagaina i ni vaega tetele se tolu: o le faiʻai limbic (e aofia ai le hippocampus, le amygdala ma le hypothalamus), le neo-cortex (e aofia ai le lua cerebral hemispheres). ma mulimuli ane le faiʻai reptile, o loʻo i ai mo le 500 miliona tausaga i ituaiga o manu. O nei vaega e tolu e fesoʻotaʻi le tasi ma le isi ae o loʻo galue o ni tino tutoʻatasi. E masani ona taʻua le faiʻai reptilian o le "faiʻai faʻanatura", talu ai e pulea galuega taua a le tino.

O le faiʻai tuaa ma le tuai, o le faiʻai reptilian e pulea manaʻoga masani ma le faʻatonutonuina o galuega taua a le tino:

  • manava ;
  • vevela o le tino ;
  • mea'ai ;
  • toe gaosia ;
  • fa'avevesi fatu.

E taʻua foi o le faiʻai "muamua", ona o lona i ai i mea ola (iʻa) mo le sili atu i le 500 miliona tausaga, o le faiʻai e nafa ma le faʻaogaina o le ola, faʻaosoina gaioiga e pei o le lele poʻo le lele. fa'amalosi, fa'anaunauga, fa'anatura o le toe gaosia ma le manatu i le fa'asaoina o le ituaiga. Ona atiina ae ai lea o le fai'ai o le reptilian i amphibians ma oo atu i lona tulaga sili ona maualuga i meaola fetolofi, e tusa ma le 250 miliona tausaga talu ai.

E aofia ai le fai'ai ma le cerebellum, o le mea tonu e fai ai le fai'ai o se meaola. E matua fa'atuatuaina, o lenei fai'ai e masani lava ona i ai i le ta'avale ma le fa'amalosi. E le maaleale i le poto masani, o lenei faiʻai e naʻo se manatuaga puupuu, e le faʻatagaina e faʻafetaui pe faʻaleleia, pei o le neo-cortex.

A'afia i galuega fa'alemafaufau e pei o le gauai atu, e fa'atonutonu ai uiga o le fefe ma le fiafia. O se fai'ai binary (ioe pe leai), o le faaosofia lava e tasi o le a taitai atu ai i le tali tutusa. O se tali vave, e pei o se fa'afoliga. Faʻalagolago i faʻamatalaga e tuʻuina atu i le faiʻai, o le faia o filifiliga e oʻo lava i ai, ma o le faiʻai reptilian o le a pulea le faiʻai limbic ma le neo-cortex.

Aisea o le a taua ai le fai'ai reptile, e oo lava i totonu o sosaiete?

O uiga fa'amalosi (tautu'u, fa'alavelave mata'utia) e afua mai ile fai'ai reptile. E le gata i lea, o lo tatou manaʻoga i le sosaiete e faʻalagolago i se pule maualuga, poʻo lo tatou manaʻomia tele mo tu ma aga (faʻalelotu, aganuu, aganuu, agafesootai, ma isi).

Ua iloa fo'i e le au fa'asalalauga ma le maketiina: o se tagata e fa'alagolago i lona fai'ai reptile e faigofie ona fa'aogaina. E ala i meaʻai poʻo feusuaiga, latou te faʻafesoʻotaʻi saʻo lenei vaega o le faiʻai, ma maua mai ituaiga tali "faʻamalosi" mai nei tagata. E leai se evolusione e ala i le poto masani e mafai pe a mae'a ona fa'amauina le faiga fa'aopoopo.

O loʻo i ai se uiga e talitonu ina ia mafai ona ola i sosaiete, e naʻo le tagata soifua e manaʻomia ana galuega faʻapitoa ma lagona faʻalagona, ma o le mea lea e naʻo le faʻaaogaina o lona neo-cortex ma le faiʻai limbic. Sese! O le fai'ai reptile e le na'o lo tatou ola.

I le faaopoopo atu i lo tatou natura o le toe gaosia ua tuuina atu i ai, ma e tautuaina i tatou e aunoa ma lo tatou iloaina i luma o isi tagata o le isi itupa, e aoga ia i tatou i taimi o ni tali e taua ia i tatou mo le olaga i sosaiete. Mo se faʻataʻitaʻiga, matou te pulea lo matou faʻamalosi, le manatu o le teritori ma amioga faʻapitoa e fesoʻotaʻi ma sosaiete, tu ma aga faʻalelotu, ma isi.

O le a le finauga ua fa'aleagaina ai le fa'ata'ita'iga mautu o le fai'ai tolutasi?

O le talitonuga o le faiʻai na faʻatuina e Paul D. Maclean i le 1960s ua matua fefinauai i tausaga talu ai e ala i suʻesuʻega faasaienisi. Matou te le faafitia le i ai o se faiʻai i meaola, ae o le fesoʻotaʻiga i le va o latou faiʻai ma le faiʻai na taʻua muamua o le "reptilian" i mammals, e aofia ai tagata.

O le fai'ai o meaola fetolofi e mafai ai ona latou faia ni amioga e sili atu ona manino, e fesoʻotaʻi ma le faiʻai pito i luga, e pei o le mafaufau poʻo le faʻaogaina o le vateatea. O le mea lea e sese ai le talitonu o le faiʻai reptile e gata i manaoga sili ona taua ma taua.

Aisea ua umi tele ai lea manatu sese?

I le tasi itu, mo mafuaaga o talitonuga faʻaagafesootai ma filosofia: o le "reptilian brain" e faʻatatau i le lua o le natura o le tagata, lea tatou te maua i filosofia sili ona leva. E le gata i lea, o lenei ata o le faiʻai tolu tolu e foliga mai o le a suia i le ata o Freudian: o vaega o le faiʻai tolutasi e tele mea e tutusa ai ma le Freudian "me", le "superego" ma le "id".

Tuua se tali