Ulupoo: o mea uma e te manaʻomia e iloa e uiga i lenei vaega o le tino

Ulupoo: o mea uma e te manaʻomia e iloa e uiga i lenei vaega o le tino

O le ulupo'o e fai ma ivi o le ulu. O lenei pusa ponaivi o loʻo i ai le faiʻai, e faʻaiʻu i le maualuga o le tui. O le ulupoo e faia i ponaivi e valu, ua soofaatasi i sooga e ta'ua o sutures.

O le ulupo'o e aofia ai le aofa'i e luasefululua ponaivi e vaevaeina i ni vaega se lua: o ponaivi o le ulupo'o ma ponaivi o foliga. O ponaivi o le ulupo'o talafeagai e valu le aofa'i.

Ulupo'o Anatomy

O le ulupo'o o se pusa ponaivi e iai foliga ovoid. O le upu ulupoo e sau, etymologically, mai le upu Latina ulu o lona uiga o le “ulupoo”, o ia lava na nono mai le upu Eleni ulupulu. O lo'o i ai le fai'ai ma fa'ai'u i le maualuga o le tuasivi. E faia a'e i le aofa'i o ivi e luasefulu-lua (e le'o faitaulia ivi fa'alogo), e aofia ai ponaivi e valu e fai ai le ulupo'o lava ia ma ponaivi e sefulufa mo foliga.

O le mea lea e taoto ai le ulupoo i le pito i luga o le tuasivi. Ua faia, sili atu ona sa'o o:

  • e fa ivi tutusa: o ivi tino e lua ma ponaivi e lua;
  • fa ponaivi uiga ese: e aofia ai le pito i luma, o le occipital (o loʻo i ai le pu lea e mafai ai ona fesoʻotaʻi ma le spinal column), o le sphenoid (tuʻu i lalo o le ulupoʻo) ma le ethmoid e fausia ai le fola o le isu. . 

O nei ponaivi e fa'atasia i so'oga e ta'ua o sutures.

O luma

O le pito i luma o le ulupoo, e taʻua o le muaulu, e faia e le ponaivi pito i luma. O lo'o i ai le taualuga o mata, fa'apea fo'i ma le tele o le pito i luma.

Ponaivi parietal

O le tele o itu i tua ma pito i luga o le ulupoo e faia i ponaivi e lua. O fa'aoso ma fa'aloloto latou te aofia ai e fa'aolaina ai le ala o alātoto e fa'asusu ai le vai, o se aano o lo'o ufiufi ai le fai'ai.

le le tumau

I le malumalu, o ponaivi faaletino e lua e aofia ai vaega pito i lalo ma pito i tua o le ulupoo. O le malumalu o le vaega lea o le ulupoo o loo siomia ai le taliga.

le okiputa

O le ponaivi occipital e aofia ai le pito i tua o le ulu: o lea e faia ai i le pito sili ona taua o le fossa cranial posterior.

le sphenoid

O le ponaivi sphenoid e iai foliga tina. E fai ma maatulimanu o le faavae o le ulupoo. O le mea moni, e tautala ma ivi uma o le ulupoo ma taofia ai i latou. O le mea moni, e faʻasino i luma ma le ponaivi pito i luma faʻapea foʻi ma le ponaivi o le ethmoid, faʻatasi ma ponaivi faaletino, ma tua ma le ponaivi occipital.

le ethmoids

O le ponaivi o le ethmoid, ua fa'aigoaina ona o lona foliga i se sieve, o lea e foliga mai o se omomi. O se ponaivi ma'ale'ale o le ga'o. O le lamina o le ponaivi ethmoid lea e fai ai le taualuga o le ana o le isu.

Fisiology o le ulupoo

O le galuega a ivi o le ulupoo o le puipuia lea o le faiʻai. E le gata i lea, latou te mafai foi ona faʻamautuina le tulaga o le faiʻai, toto ma vaʻa lymphatic, e ala i le meninges e fesoʻotaʻi ma o latou foliga totonu. E le gata i lea, o foliga i fafo o ponaivi o le ulupo e fai ma mea faʻapipiʻi mo maso e mafai ai ona faʻagaoioia vaega eseese o le ulu.

E le gata i lea, o foliga i fafo o ponaivi o le ulupo e auai foi i foliga vaaia, e ala i vaega faaofiofi o loo i ai mo maso i le amataga o lenei faaupuga. O ivi eseese ia e fai a'e ai le ulupo'o fa'apea fo'i foliga e iai fo'i le galuega e lagolago ma puipuia ai totoga lagona e pei o:

  • fa'aaliga ;
  • pa'i;
  • o le asu; 
  • manogi;
  • faʻalogo;
  • ma paleni.

E le gata i lea, o le ulupo'o e iai fo'i totonu, o ni nofoaga lapotopoto o ala, fa'apea fo'i ma ta'eta'ei: o nei mea e mafai ai ona ui atu a'a toto ma neura.

O faaletonu o le ulupoo / pathologies

Ole tele o faʻalavelave ma faʻafitauli e mafai ona aʻafia ai le ulupoo, aemaise lava:

Tulimanu vavae

O nisi fa'alavelave e mafai ona mafua ai manu'a i totonu o le ulupo'o, e aofia ai gau po'o nisi taimi ta'e, o ni manu'a e le ogaoga. O le gau o le ulupo'o o se ponaivi gau o lo'o siomia ai le fai'ai. O gau e ono feso'ota'i pe leai foi ma le fa'aleagaina o le fai'ai.

O auga o le gau o le ulupoo e mafai ona aofia ai le tiga ma, faatasi ai ma nisi o ituaiga gau, o le vai e tafe i totonu o le isu poʻo taliga, o nisi taimi e momomo i tua o taliga poʻo mata.

O gau o le ulupoo e mafai ona mafua mai i manu'a e tuia ai le pa'u, ona avea lea ma manu'a matala, pe le tu'ia, ona tapuni lea.

Faʻailoga o ponaivi

Tumama 

Po'o le mama po'o le leaga, e mafai ona alia'e mai tumo o le ponaivi ma o nei tuma po'o pseudotumor e masani ona maua fa'afuase'i. O le mea moni, i le tele o mataupu latou te foliga mai e le lelei. E tutusa foi i nisi taimi ma suiga fa'anatomi.

Paget's disease

Ose ma'i faaumiumi o ponaivi o le auivi. O vaega ole aano o ponaivi e feagai ma le toe fa'afouga fa'aleagaina. E mafua ai le hypertrophy, faʻapea foʻi ma le faʻavaivaia o le ponaivi. O le mea moni, a'o fa'atupula'ia le ponaivi ma le fa'atupuina, o le ponaivi e sili atu le mafiafia nai lo le masani, ae sili atu ona ma'ale'ale.

O lenei faʻamaʻi e masani ona leai se faʻaaliga ae o le tiga e mafai ona tupu i nisi taimi ma e mafai ona aliali mai le hypertrophy i ponaivi, faʻapea foʻi ma le faʻaleagaina. O nisi taimi e mafai ona loloto le tiga ma faʻateleina i le po.

O a togafitiga mo faʻafitauli e fesoʻotaʻi ma le ulupoo

Tulimanu vavae

O le tele o gau o le ulupoʻo e manaʻomia se mataʻituina faigofie i le falemaʻi ma e le manaʻomia ni togafitiga faʻapitoa. Ae ui i lea, o le taotoga e mafai, i nisi tulaga, ona faʻatagaina le aveeseina o tino mai fafo ma / pe suia vaega o le ulupoo. E le gata i lea, o tagata e maua i le faoa faamalosi e manaʻomia ni vailaʻau faʻamaʻi.

Paʻu oona

Ole tele ole tuma ponaivi e le o se kanesa e aveese ile taotoga po'o le fa'amama. E masani lava, latou te le toe aliali mai. Ae mo tuma ma'i, e masani lava ona togafitia i se togafitiga e fa'atatau i taotoga fa'apea le chemotherapy ma le radiotherapy.

Paget's disease

O le togafitiga o lenei ma'i e aofia muamua i le togafitia o le tiga faʻapea foʻi ma faʻalavelave. I gasegase asymptomatic, o nisi taimi e le manaʻomia le togafitia. 

E le gata i lea, o vailaʻau molelaʻau e mafai ona fesoasoani e faʻagesegese le alualu i luma o le faʻamaʻi, aemaise lava o le diphosphonates: o nei molelaʻau e taofia ai le liliu mai o ponaivi. O nisi taimi e mafai ona tu'iina le calcitonin ae na'o le fa'aaogaina pe a le mafai ona tu'uina atu isi vaila'au.

Ma le mea mulimuli, e tatau i tagata gasegase ona aloese mai le tele o le moega malolo e puipuia ai le hypercalcemia. E le gata i lea, o le ponaivi e faʻafouina vave, e tatau ona faʻamautinoa le lava o le calcium ma vitamini D. O se faʻaopoopoga o vitamini D ma le calcium e manaʻomia i nisi taimi, ina ia aloese mai le vaivai o ponaivi.

O le a le faʻamaoniga?

Tulimanu vavae

O le su'esu'ega densitometry e mafai ai ona iloa le gau o le ulupo'o. O le mea moni, ua taʻitaʻia fomaʻi e masalomia le gau o le ulupoʻo e faʻatatau i tulaga, faʻamaoniga ma suʻesuʻega a le falemaʻi o tagata mamaʻi na feagai ma se manua o le ulu.

O le auala sili e fa'amautu ai le su'esu'ega o le gau o le ulupo'o tumau pea le fa'atulagaina o su'esu'ega (CT), e sili atu nai lo le fa'ata'ita'iga o le fa'amaneta resonance (MRI). O le mea moni, o x-ray o le ulupulu e seasea fesoasoani i tagata ua manu'a ulu.

Paʻu oona

O le au'ili'iliga o manu'a tumo i le ponaivi o le ulupo'o tu'ufa'atasia tulaga fa'apitoa, e pei o le matua, itupa po'o le fa'alavelave po'o le taotoga, ma uiga o foliga o le tuma.

Ole su'esu'ega ole leitio e fa'avae ile scanner ma le MRI. O le scanner lea e fa'atagaina ai se su'esu'ega loloto o suiga i le fausaga o le ponaivi. Ae mo le MRI, e mafai ai ona suʻe se osofaʻiga o le tino o le subcutaneous. E le gata i lea, e mafai ai foi ona suʻesuʻeina le natura o le tino. Mulimuli ane, o le fa'amaoniga e ala ile biopsy atonu e mana'omia i nisi tulaga.

Paget's disease

O lenei gasegase e masani ona maua i se avanoa, aemaise lava i taimi o suʻega X-ray poʻo suʻega toto na faia mo isi mafuaaga. E mafai fo'i ona masalomia le su'esu'ega e feso'ota'i ma fa'ailoga ma su'esu'ega a le falema'i.

Ole su'esu'ega ole ma'i Paget e fa'avae ile tele o su'ega:

  • o le x-ray o le a faʻaalia ai uiga faʻaletonu o le faʻamaʻi o Paget;
  • suʻesuʻega falesuesue o le a maua ai le maualuga o le alkaline phosphatase, o se enzyme e aofia i le fausiaina o sela ponaivi, calcium ma phosphate i le toto;
  • ponaivi scintigraphy e iloa ai po'o fea ponaivi e a'afia.

Talafaʻasolopito ma anamua

Na maua i le itu i matu o Chad ia Iulai 2001, o le ulupo'o o Toumaï na tusia i le 6,9 ​​i le 7,2 miliona tausaga talu ai. O lona malosi o le ga'o ua fuafuaina i le va o le 360 ​​ma le 370 cm3, pe tutusa ma chimpanzees. I le faaopoopo atu i le morphology o ona premolars ma molars, e sili atu lona mafiafia nai lo chimpanzees, ma ona foliga faapuupuu, o le mea moni o le pito i lalo o lona ulu na faʻaalia ai o lenei hominid e patino lava i le lala o le tagata, ae le o le vaega o le tagata. chimpanzee. po o korila.

O le mea moni, o le pito i lalo o lenei ulupulu na maua e Ahounta Dzimdoumalbaye (sui o le Franco-Chadian Paleoanthropological Mission, poʻo le MPFT, faʻatonuina e Michel Brunet) o loʻo tuʻuina atu ai se pu occipital i se tulaga ua leva ona pito i luma. E le gata i lea, o ona foliga occipital e matua fuli i tua. O le igoa "Toumaï", o lona uiga "faamoemoe o le ola" i le gagana Goran, na tuuina mai e le Peresetene o le Republic of Chad.

Tuua se tali