O le a le Chikungunya?

O le a le Chikungunya?

O le chikungunya virus (CHIKV) o se virus ituaiga flavivirus, o se aiga o virus e aofia ai foi ma le dengue virus, le zika virus, yellow fever, ma isi. o arto'a-borne virusues), o lona uiga e feavea'i e arthropods, iniseti susu toto pei o namu.

O le CHIKV na muamua iloa i le taimi o se faʻamaʻi i le 1952/1953 i luga o le Makondé plateau i Tanzania. O lona igoa e sau mai se upu i le gagana Makondé o lona uiga " punou", ona o uiga faʻalagolago i luma na faʻaaogaina e nisi o tagata maʻi. O le CHIKV atonu na mafua ai le fiva fiva ma tiga o ponaivi a'o le'i oo i le aso na iloa ai.  

Ina ua uma Aferika, ma South-East Asia, sa nofoia le Vasa Initia i le 2004, aemaise lava se faʻamaʻi tulaga ese i Réunion i le 2005/2006 (300 tagata na aʻafia), ona sosoo ai lea ma le konetineta o Amerika (e aofia ai le Caribbean), Asia ma Oceania. O lo'o iai nei le CHIKV i le itu i saute o Europa talu mai le 000, o le aso na tupu ai se fa'ama'i i matu sasa'e o Italia. Talu mai lena taimi, o isi faʻamaʻi na faʻamauina i Farani ma Croatia.

Ua manatu nei o atunuu uma e iai le tau vevela poʻo le tau e ono feagai ma faʻamaʻi.  

I le masina o Setema 2015, ua fa'atatauina na fa'atūina le namu Aedes albopictus i matagaluega e 22 Falani i le atunu'u tele o Farani lea o lo'o tu'uina i lalo o se fa'alapotopotoga fa'amalosia fa'aitulagi. Faatasi ai ma le faaitiitia o mataupu faaulufale mai, 30 mataupu i le 2015 na faaulufale mai e sili atu nai lo le 400 i le 2014. O Oketopa 21, 2014, Farani na faamaonia ai 4 mataupu o le chikungunya na maua i le lotoifale i Montpellier (Farani).

O loʻo faʻaauau pea le faʻamaʻi i Martinique ma Guyana, ma o loʻo salalau le siama i Guadeloupe.  

O motu o le Vasa Pasefika o loʻo aʻafia foi ma o mataupu o le chikungunya na aliali mai i le 2015 i le Atu Kuki ma le Atu Maresala.

 

Tuua se tali