Aisea e taua ai le aoaoina o gagana ese

O su'esu'ega o lo'o fa'aalia ai o lo'o i ai se fa'amaopoopo sa'o i le va o gagana e lua ma le atamai, tomai e manatua ai, ma le maualuga o taunu'uga tau a'oa'oga. A'o fa'agaoioia e le fai'ai fa'amatalaga, o le a mafai ona puipuia le pa'u o le mafaufau e fa'atatau i le matua. 

Gagana sili ona faigata

O le US Department of State Foreign Service Institute (FSI) o lo'o fa'avasegaina gagana i tulaga e fa o faigata mo le gagana Peretania moni. Vaega 1, sili ona faigofie, e aofia ai Farani, Siamani, Initonesia, Italia, Potukale, Roma, Sipaniolo ma Swahili. E tusa ai ma suʻesuʻega a le FSI, e tusa ma le 1 itula o faʻataʻitaʻiga e maua ai le malamalama masani i gagana uma a le Vaega 480. E manaʻomia le 2 itula e ausia ai le tulaga tutusa o le tomai i le Vaega 720 gagana (Bulgarian, Burmese, Greek, Hindi, Persian ma Urdu). O mea e sili atu ona faigata ma Amharic, Cambodian, Czech, Finnish, Hebrew, Icelandic ma Rusia - latou te manaʻomia 1100 itula o faʻataʻitaʻiga. Vaega 4 e aofia ai gagana sili ona faigata mo failauga Igilisi moni: Arapi, Saina, Iapani ma Korea - e manaʻomia le 2200 itula mo se tagata tautala Igilisi e ausia le malamalama masani. 

E ui lava i le taimi e teu ai tupe, e talitonu tagata atamamai o se gagana lona lua e aoga le aʻoaʻoina, a itiiti mai mo le aoga o le mafaufau. "E atiina ae ai a tatou galuega faʻapitoa, le mafai ona teuina faʻamatalaga i le mafaufau ma faʻaumatia faʻamatalaga le taua. E taʻua o galuega faʻapitoa ona o le tutusa ma tomai o le Ofisa Sili o Pulega: pulea le tele o tagata, faʻatauvaʻa le tele o faʻamatalaga, ma le tele o galuega," o le tala lea a Julie Fieze, polofesa o neuroscience i le Iunivesite o Pittsburgh.

O le faiʻai e lua gagana e faʻalagolago i galuega faʻapitoa - e pei o le taofiofia o le pulea, manatuaga galue, ma le fetuutuunai o le mafaufau - e faatumauina le paleni i le va o gagana e lua, e tusa ai ma se suʻesuʻega a le Iunivesite a Northwestern. Talu ai o gagana uma e lua e malosi ma tauva, o loʻo faʻamalosia pea le pulea o le faiʻai.

Lisa Meneghetti, o se tagata su'esu'e fa'amaumauga mai Italia, o se hyperpolyglot, o lona uiga e lelei i gagana e ono pe sili atu. I lona tulaga, Igilisi, Farani, Suetena, Sipaniolo, Rusia ma Italia. Pe a siitia atu i se gagana fou, ae maise le gagana e maualalo le lavelave e manaʻomia ai le faʻaitiitia o le tumau o le mafaufau, o lana galuega autu o le aloese mai le faʻafefiloi o upu. “E masani lava mo le faiʻai ona fesuiaʻi ma faʻaoga mamanu. E masani ona tupu lenei mea i gagana e patino i le aiga e tasi ona o mea e tutusa ai e tele naua, ”o lana tala lea. O le auala sili e aloese ai mai lenei faʻafitauli, o le tala lea a Meneghetti, o le aʻoaʻoina lea o le gagana e tasi i le taimi ma faʻavasega le va o aiga gagana.

Itula masani

O le aʻoaʻoina o faʻavae o soʻo se gagana o se galuega vave. Polokalama ma polokalame i luga ole laiga o le a fesoasoani ia te oe e aʻoaʻo ai ni nai faʻafeiloaʻiga ma fuaitau faigofie ile uila vave. Mo se poto masani patino, polyglot Timothy Doner fautuaina le faitau ma matamata i mea e faaosofia ai lou fiafia.

“Afai e te fiafia e kuka, faatau se tusi kuka i se gagana ese. Afai e te fiafia i le lakapi, taumafai e matamata i se taaloga mai fafo. E tusa lava pe na o ni nai upu e te pikiina i le aso ae o le toatele e foliga mai e le mautonu, o le a faigofie lava ona manatua mulimuli ane, ”o lana tala lea. 

E taua le malamalama lelei pe fa'apefea ona e fuafua e fa'aoga le gagana i le lumana'i. O le taimi lava e fa'amautu ai ou mana'oga mo se gagana fou, e mafai ona e amata fuafua lau fa'ata'ita'iga i aso ta'i itula fa'atulagaina e aofia ai le tele o metotia a'oa'oga.

E tele fautuaga ile a'oa'oina lelei ole gagana. Ae e tasi lava le mea e mautinoa e tagata atamamai uma: alu ese mai le suʻesuʻeina o tusi ma vitiō ma faʻaalu ia le itiiti ifo ma le afa itula i le faʻataʻitaʻiga tautala ma se tagata tautala, poʻo se tagata e lelei i le gagana. “O nisi e aʻoaʻoina le gagana e ala i le taumafai e tauloto upu ma faataʻitaʻi le faaleoga na o ia, i le filemu, ma mo i latou lava. Latou te le matua alualu i luma, e le fesoasoani ia i latou i le faʻaaogaina o le gagana,” o le tala lea a Fieze. 

E pei o le atamai i se mea fai musika, e sili atu le suʻesuʻeina o se gagana mo se taimi puupuu, ae masani, nai lo le seasea, ae mo se taimi umi. A aunoa ma se faʻataʻitaʻiga masani, e le faʻaosoina e le faiʻai ni gaioiga loloto o le mafaufau ma e le faʻatuina se fesoʻotaʻiga i le va o le malamalama fou ma aʻoaʻoga muamua. O le mea lea, o le itula i le aso, lima aso i le vaiaso, o le a sili atu ona aoga nai lo le lima itula faʻamalosi savali faʻatasi i le vaiaso. E tusa ai ma le FSI, e manaʻomia le 1 vaiaso pe toeitiiti atoa le lua tausaga e maua ai le malamalama masani ile gagana 96 Group. 

IQ ma le EQ

“O le aʻoaʻoina o se gagana lona lua o le a fesoasoani foʻi ia te oe e avea ai ma se tagata e sili atu le malamalama ma le tigā alofa, ma tatala faitotoʻa i se auala ese o mafaufauga ma lagona. E uiga i le IQ ma le EQ (emotional intelligence) tuufaatasi,” o le tala lea a Meneghetti.

Feso'ota'iga i isi gagana e fesoasoani i le atina'eina o le tomai o le "matama fa'aleaganu'u". Fai mai Baker, o le agava'a fa'ale-aganu'u o le mafai lea ona fausia ni mafutaga manuia ma le tele o tagata eseese mai isi aganu'u.

E tasi le itula i le aso o le aʻoaʻoina o se gagana fou e mafai ona vaʻaia o se faʻataʻitaʻiga o le faʻatoʻilaloina o le vavalalata i le va o tagata ma aganuu. O le taunuuga o le a faʻaleleia atili tomai faʻafesoʻotaʻi e faʻalatalata atili ai oe i tagata i galuega, ile fale poʻo fafo. "A e fetaiaʻi ma se vaaiga ese o le lalolagi, o se tasi mai se aganuu ese, e te tuʻu le faʻamasinoina o isi ma sili atu le lelei i le foia o feeseeseaiga," o le tala lea a Baker.

Tuua se tali