7 Faafitauli o loo feagai ma le Vasa

O le fete'ena'iga o le vasa o le puna'oa sili lea ona taua i le lalolagi i luga o le paneta o le Lalolagi ma, i le taimi lava e tasi, o se lapisi tele. A uma mea uma, tatou te lafo mea uma i totonu oa tatou lapisi ma manatu o le otaota o le a leai se mea na o ia. Ae o le vasa e mafai ona tuʻuina atu i tagata le tele o fofo o le siʻosiʻomaga, e pei o isi punaoa malosi. O lo'o i lalo fa'afitauli tetele e fitu o lo'o feagai ma le vasa i le taimi nei, ae o lo'o i ai le malamalama i le pito o le alavai!

Ua fa'amaonia le tele o i'a e maua e mafai ona matelaina ai manu o le gataifale. O le tele o sami ua uma ona fa'asa le fagota pe afai o lo'o i ai pea se auala e toe fa'afo'isia ai le faitau aofa'i. O auala fagota foi e tele mea e manaomia. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le fagota i lalo e faʻaumatia ai tagata o loʻo nonofo i le alititai, e le talafeagai mo meaai a tagata ma lafoai. O le tele o faigafaiva o lo'o fa'ato'a mou atu ai le tele o meaola.

O mafuaʻaga o le faʻaitiitia o le faitau aofaʻi o iʻa o loʻo taoto i le mea moni e maua e tagata iʻa mo meaʻai, ma a latou gaosiga mo le gaosiga o mea tau soifua maloloina, e pei o le suauu iʻa. O le lelei o le taumafa o le sami o lona uiga o le a faʻaauau pea ona selesele, ae o auala e selesele ai e tatau ona agamalu.

E le gata i le soona fagogota, ae o malie o loo i ai i se tulaga ogaoga. E faitau sefulu miliona tagata taʻitoʻatasi i le tausaga e seleseleina, tele mo a latou apa. Ua pu'e manu, tipi ese o latou apa ma toe lafo i le vasa e mamate ai! E fa'aaogaina le ivi 'aso'aso e fai ma mea e fai ai le supo. O malie o lo'o i le pito i luga ole pyramid mea'ai a manu fe'ai, o lona uiga e fa'agesegese le fua o le toe gaosia. O le numera o manu feʻai e faʻatonutonu ai foʻi le aofaʻi o isi ituaiga. A pa'u'ese mai manu fe'ai mai le filifili, e amata ona so'ona fa'ato'a to'atele ituaiga ma pa'u'u ifo i lalo le si'osi'omaga o le si'osi'omaga.

Ina ia fa'atumauina le paleni i totonu o le sami, e tatau ona taofi le faiga o le fasiga o malie. O le mea e lelei ai, o le malamalama i lenei faʻafitauli o loʻo fesoasoani e faʻaititia le taʻutaʻua o le supa figota shark.

E mitiia e le sami le CO2 e ala i faiga faanatura, ae i le saoasaoa e faamatuu atu ai e le malo le CO2 i totonu o le ea e ala i le mu o suauu, e le mafai ona tumau le paleni o le pH o le sami.

"O le faʻasaʻoina o le sami o loʻo tupu vave atu nai lo se isi lava taimi i le talafaasolopito o le lalolagi, ma afai e te vaʻavaʻai i le mamafa o le carbon dioxide, o le a e iloa ai o lona maualuga e tutusa ma le tulaga na i ai i le 35 miliona tausaga talu ai." o le tala lea a Jelle Bizhma, le taitaifono o le polokalame Euroclimate.

O se mea moni mata'utia tele lea. I se taimi, o le a oʻo ina oʻo le sami ma le mafai ai ona tausia le ola. I se isi faaupuga, e tele ituaiga o le a mamate, mai figota i amu ma iʻa.

O le fa'asaoina o a'au o le isi fa'afitauli tau le si'osi'omaga. E lagolagoina e amu amu le ola o le tele o meaola laiti laiti, ma, o le mea lea, o le tu i luga o le tasi laasaga maualuga atu i tagata, ma e le gata o se meaʻai, ae o se tulaga tau tamaoaiga.

O le vevela o le lalolagi o se tasi lea o mafuaʻaga autu o le faʻaumatia o amu, ae o loʻo i ai isi mea leaga. O lo’o galulue saienitisi i lea fa’afitauli, o lo’o i ai fo’i fuafuaga e fa’atula’i nofoaga puipuia o le gataifale, talu ai o le i ai o amu e feso’ota’i tonu lava ma le ola o le sami atoa.

O sone mate o nofoaga ia e leai se ola ona o le leai o se okesene. O le vevela o le lalolagi ua manatu o le mafuaʻaga autu lea mo le tulaʻi mai o sone mate. Ole numera o ia sone o loʻo faʻatupulaia ma le mataʻutia, o lea e tusa ma le 400 o latou, ae o lenei fuainumera o loʻo faʻateleina pea.

O le i ai o sone mate e faʻaalia manino ai le fesoʻotaʻiga o mea uma o loʻo i ai i luga o le paneta. E foliga mai o le olaola o mea toto i luga o le fogaeleele e mafai ona taofia le fausiaina o sone mate e ala i le faʻaitiitia o le faʻaogaina o fetilaisa ma vailaʻau e tafe atu i le vasa.

O le sami, o le mea e leaga ai, o loʻo faʻaleagaina i le tele o vailaʻau, ae o le mercury o loʻo i ai se lamatiaga mataʻutia e iʻu i luga o le laulau 'ai a tagata. O le tala faanoanoa o le a faaauau pea ona siitia le maualuga o le mercury i ogasami o le lalolagi. O fea e sau ai? E tusa ai ma le Ofisa o le Puipuiga o le Siosiomaga, o fale eletise e gaosia i le koale o le tele lea o fale gaosi oloa o le mercury. O le Mercury e muamua ona ave e meaola i le pito i lalo o le filifili meaai, ma alu saʻo i meaʻai a tagata, aemaise lava i foliga o le tuna.

O le isi tala faanoanoa. E le mafai ona tatou matauina le lapo'a lapo'a Texas-laisa palasitika i le ogatotonu tonu o le Vasa Pasefika. A tilotilo i ai, e tatau ona e mafaufau i le lumanaʻi o le lapisi e te lafoaia, aemaise lava le mea e umi se taimi e pala.

O le mea e laki ai, o le Great Pacific Garbage Route ua tosina atu i ai faʻalapotopotoga o le siosiomaga, e aofia ai le Kaisei Project, lea o loʻo faia le uluai taumafaiga e faʻamamaina le lapisi lapisi.

Tuua se tali