Faʻamaʻi o le Iatrogenic: e mafai e togafitiga ona faʻaoso ai ni faʻailoga fou?

Faʻamaʻi o le Iatrogenic: e mafai e togafitiga ona faʻaoso ai ni faʻailoga fou?

Faʻamatalaina e ala i le faʻaalia o faʻailoga fou e le manaʻomia pe a maeʻa le faʻaaogaina o fualaau faasaina, o le iatrogenism o fualaau faasaina o se faʻafitauli faʻalesoifua maloloina lautele, aemaise lava i tagata matutua ma tamaiti. So'o se a'afiaga e le'i fa'amoemoeina e tatau ona lipotia e le tausi ma'i ile Pharmacovigilance Center. 

O le a le ma'i iatrogenic?

O faʻamaʻi iatrogenic o le seti o faʻamaoniga e le manaʻomia e tupu faʻatasi ma faʻamaoniga o le faʻamaʻi o loʻo togafitia ona o se taunuuga o togafitiga fualaau. O le mea moni, o vailaʻau e aoga i nisi faʻamaʻi e mafai ona mafua ai aʻafiaga le manaʻomia, e eseese mai lea tagata i lea tagata, ma e mafai ona afaina ai le soifua maloloina o le maʻi o loʻo togafitia. E mafai ona latou faia ituaiga eseese e pei o le mageso o le pa'u ona o se allergy i fualaau faasaina, o le si'itia o le toto maualuga po'o se fa'alavelave fa'ama'i toto.

O nei a'afiaga e fai soo ma o le tele lava o lo'o lisiina i luga o fa'atonuga mo vaila'au fa'atonu. Ose nofoaga fa'aitulagi pharmacovigilance e aoina uma lipoti mai foma'i soifua maloloina ma fa'afouina e le aunoa. O le faʻamoemoe o lenei faʻamaumauga o le puipuia lea o nei aʻafiaga o faʻamaʻi iatrogenic, lea e masani ona faʻatauvaʻa, ma faʻapea e taʻitaʻia ai se suiga i togafitiga poʻo se fetuunaiga (faʻaititia ma le va o tui, inu le vailaʻau i le ogatotonu o se taumafataga. ma se isi vailaʻau puipuia…).

O tagata matutua e sili ona aʻafia i faʻamaʻi iatrogenic, aua e masani ona polymedicated (tele vailaʻau e ave i le taimi e tasi) ma sili atu ona vaivai. O nei a'afiaga e fa'aluaina pe a uma le 65 tausaga ma le 20% o nei a'afiaga e o'o atu ai i falema'i.

O a mafuaʻaga o faʻamaʻi iatrogenic?

O mafuaʻaga o faʻamaʻi iatrogenic e tele:

  • Ova le inumaga: e iai se tulaga lamatia o le soona inu i fualaau faasaina ona o le faaletonu o le mafaufau (mafaufau faaletonu) masani i tagata matutua.
  • Allergy po'o le le fa'apalepale: i nisi vaila'au e pei o vaila'au fa'ama'i, vaila'au fa'ama'i, vaila'au fa'amama tiga (analgesics), chemotherapy, fa'ataga, nisi o suauu, ma isi mea. O nei allergies ma le le faapalepale e tumau pea ona fesuisuiai mai le tasi tagata i le isi.
  • Fa'agesegese le fa'amutaina: e iai fo'i le lamatiaga o le fa'aitiitia o ala o le fa'ate'aina o molela'au vaila'au e le ate po'o fatuga'o, e o'o atu ai i le fa'atupuina o vaila'au i totonu o le tino.
  • Feso'ota'iga vaila'au: E ono iai se fegalegaleaiga o vaila'au i le va o vaila'au e lua pe sili atu e inu ile taimi e tasi.
  • Suiga o le metabolism: e ala i nisi vailaʻau e pei o diuretics, laxatives, togafitiga mo le thyroid gland, ma isi.
  • Fualaau a le tagata lava ia: e fa'alavelave i togafitiga fa'atonuina po'o le le usita'ia o vaila'au.
  • Totogi le talafeagai i tamaiti poʻo tagata matutua, e faʻatatau i le matua ma le mamafa.

O nei mafuaʻaga o loʻo i le amataga o fualaau iatrogenism lea e masani ona faʻasaʻo, ae o nisi taimi e oʻo atu ai i faʻalavelave faʻafuaseʻi iatrogenic sili atu.

E faʻafefea ona faia le suʻesuʻega o faʻamaʻi iatrogenic?

O lenei su'esu'ega o fa'ama'i iatrogenic e faia pe a aliali mai fa'ailoga e le fetaui ma le fa'ama'i o lo'o togafitia. niniva, pa'ū, matapogia, vaivai tele, manava manava, ma'i, o nisi taimi e pua'i toto ma isi. Le tele o fa'ailoga e tatau ona fa'ailoa ai le ma'i ma le foma'i. 

Ole su'esu'ega, ole su'esu'ega ile falema'i, o vaila'au na fa'aaogaina, ae maise lava pe afai e le'i leva, ole a ta'ita'ia ai fa'ama'i ma su'ega fa'aopoopo e faia. O le taofi o le fualaau faasaina o le laasaga muamua lea e fai.

Afai o lenei faʻagata e mulimulitaʻia e se faʻaleleia pe oʻo lava i le mou atu o faʻamaoniga o faʻamaʻi iatrogenic, o le suʻesuʻega e faia i se suʻega togafitiga (faʻagataina o togafitiga). Ona tatau ai lea ona tusi i lalo le vaila'au e mafua ai lenei a'afiaga ma aloese mai le toe fa'atonuina. E tatau ona su'e se isi mea.

O nisi faʻataʻitaʻiga o faʻamaʻi iatrogenic:

  • O le fenumiai ma le le atoatoa o le mafaufau pe a maeʻa le faʻatonuga o vailaʻau faʻamaʻi o le a faʻaosofia ai le tupu o le pa'ū o le sodium i totonu o le toto (hyponatremia) ma le faʻamaʻaina;
  • Gastrointestinal toto pe a uma ona inu vailaʻau faʻamaʻi e faʻaalia ai se faʻamaʻi poʻo se maʻi faʻamaʻi;
  • Mata'utia, faigata ona manava ma fulafula o mata pe a uma ona inu vailaau fa'ama'i e ta'u mai ai se allergy i lenei antibiotic;
  • Malaise pe a uma le tui ma le edema i le nofoaga o tui ona o se allergy i le tui;
  • O le gutu poo le gynecological mycosis pe a mae'a togafitiga fa'ama'i, o le mafua'aga o le le paleni ole laugutu po'o le gynecological laula'au pe a uma togafitiga.

E faʻafefea ona togafitia faʻamaʻi iatrogenic?

O le togafitiga o aʻafiaga o se togafitiga e masani ona aofia ai le taofi o togafitiga ma saili mo se isi mea i togafitiga. Ae e mafai foʻi ona vaʻai i lenei aʻafiaga e ala i le faʻatonuina o se isi vailaʻau e pei o le anti-ulcer pe a faʻatonu vailaʻau faʻamaʻi poʻo le antimycotics i le taimi o togafitiga faʻamaʻi.

O isi taimi, o le a lava lea e fa'asa'o ai le le paleni e mafua mai i le vaila'au, e pei o le tu'uina atu o le sodium po'o le potassium pe a tupu se ma'i toto (hyponatremia po'o le hypokalaemia). 

E mafai fo'i ona fa'atonuina se laxative pe a iai le manava pe a mae'a togafitiga vaila'au po'o se fa'alavelave femalagaa'i pe a tupu le manava manava. 

E mafai foʻi ona faʻatulagaina se meaʻai (meaʻai maualalo-masima, faʻi mo le sao o le potassium, meaʻai maualalo i le gaʻo tumu pe a tupu le maualuga o le cholesterol, ma isi). 

Ma le mea mulimuli, o togafitiga e fa'amautu ai fuainumera o le toto e mafai ona fa'atonuina ma le mata'ituina masani.

Tuua se tali