Mataupu
Microcephaly
O le a ?
O le Microcephaly o lo'o fa'aalia i le atina'eina o le va'aiga o le cranial, i le fanau mai, e itiiti ifo nai lo le masani. O pepe e fananau mai e maua i le microcephaly e masani lava ona la'ititi le fai'ai, ma e le mafai ona tupu lelei. (1)
Ole fa'atuputeleina ole fa'ama'i (numera o mataupu i se faitau aofa'i i se taimi tu'ufa'atasi), e o'o mai i aso nei, e le o iloa lava. E le gata i lea, ua faʻaalia o loʻo i ai le faʻamaʻi, i le tele o taimi, i Asia ma Sasaʻe Tutotonu ma le faʻalavelave o le 1 / 1 i le tausaga. (000)
O le Microcephaly o se ma'i e fa'ailoa i le lapopoa o le ulu o le pepe e la'ititi nai lo le masani. I le taimi o le maitaga, e tupu masani le ulu o le tamaititi faʻafetai i le alualu i luma o le faiʻai. E mafai ona tupu lenei ma'i i le taimi o le ma'itaga, i le taimi e le masani ai le tuputupu a'e o le fai'ai o le tamaitiiti, po o le taimi na fanau mai ai, pe a fa'afuase'i ona taofi lona tuputupu a'e. O le Microcephaly e mafai ona avea ma se taunuuga i lana lava aia tatau, e aunoa ma le faʻaalia e le tamaititi o isi faʻafitauli poʻo se isi mea e fesoʻotaʻi ma isi faʻaletonu e iloa ile fanau mai. (1)
E i ai se tulaga ogaoga o le maʻi. O lenei fa'ama'i tuga e aliali mai ona o le fa'aletonu o le tupu a'e o le fai'ai a'o maitaga po'o le fanau mai.
E mafai la ona iai le Microcephaly i le fanau mai o le tamaitiiti pe tupu a'e i masina muamua talu ona fanau mai. O lenei faʻamaʻi e masani ona mafua mai i faʻalavelave faʻalavelave faʻalavelave faʻalavelave i le tuputupu aʻe o le cerebral cortex i masina muamua o le atinaʻeina o fetal. O lenei fa'ama'i e mafai fo'i ona avea ma fa'ai'uga o le sauaina o fualaau fa'asaina po'o le ava malosi i le tina, i le taimi o lona ma'itaga. O fa'ama'i pipisi o le tina i le cytomegalovirus, rubella, tanesusu, ma isi e mafai fo'i ona fa'apogai ai le fa'ama'i.
I le tulaga o le fa'ama'i o tina ma le Zika virus, o le sosolo o le siama e iloa atu i totonu o le aano o le tamaititi e o'o atu ai i le oti o le fai'ai. I lenei tulaga, o le faʻaleagaina o fatugaʻo e masani ona fesoʻotaʻi ma faʻamaʻi pipisi o le Zika virus.
O taunuuga o le faʻamaʻi e faʻalagolago i le ogaoga. O le mea moni, o tamaiti o lo'o atia'e le microcephaly e mafai ona fa'aletonu i le atina'eina o le mafaufau, tuai i galuega tau afi, faigata o le gagana, pu'upu'u, hyperactivity, epileptic seizures, incoordination po'o isi fa'alavelave neura. (2)
O auga
O le Microcephaly e fa'aalia i le lapopoa o le ulu e la'ititi nai lo le masani. O lenei faaletonu o le taunuuga lea o le faaitiitia o le tuputupu ae o le faiʻai i le taimi o le fetal poʻo le maeʻa ona fanau.
O pepe e fananau mai ma le microcephaly e mafai ona iai ni fa'aaliga fa'apitoa. O nei mea e faʻalagolago saʻo i le ogaoga o le faʻamaʻi ma e aofia ai: (1)
- faoa epileptic;
- tuai i le tuputupu aʻe o le mafaufau o le tamaititi, tautala, savali, ma isi;
– fa'aletonu le mafaufau (fa'aitiitia le malosi e a'oa'o ai ma tuai i galuega taua);
- fa'afitauli o le le fa'amaopoopoina;
- faigata ona foloina;
- faʻalogo leiloa;
– faafitauli o mata.
O nei fa'ailoga 'ese'ese e mafai ona fa'asolo mai i le vaivai i le ogaoga i le olaga atoa o le mataupu.
Le amataga o le maʻi
O le Microcephaly e masani lava ona mafua ona o le tuai o le tuputupu aʻe o le faiʻai o se tamaititi, ma mafua ai ona laʻititi le liʻo o le ulu nai lo le masani. Mai le vaaiga e aoga ai le atinaʻeina o faiʻai i le taimi o le maitaga ma le tamaititi, e mafai ona tupu le microcephaly i nei vaitau e lua o le olaga.
Ua tuʻuina atu e saienitisi le mafuaʻaga eseese o le faʻamaʻi. O nisi nei o fa'ama'i fa'ama'i i le taimi o le ma'itaga, fa'aletonu o le kenera po'o le le lava o taumafa.
E le gata i lea, o nisi o faʻamaʻi faʻamaʻi nei o loʻo aʻafia foi i le atinaʻeina o microcephaly:
- Cornelia de Lange syndrome;
- le tagi o le ma'i o le pusi;
– Down's syndrome;
- Rubinstein-Taybi syndrome;
– Seckel's syndrome;
– Smith-Lemli-Opitz syndrome;
- trisomy 18;
- O le maʻi o Down.
O isi mafua'aga o le fa'ama'i e aofia ai: (3)
- le pulea o le phenylketonuria (PKU) i totonu o le tina (fuafua o le faaletonu o le phenylalanine hydroxylase (PAH), faateleina le gaosiga o le plasma phenylalanine ma maua ai se aafiaga oona i le faiʻai);
- methylmercury oona;
- rubella fanau mai;
- toxoplasmosis fanau mai;
- fa'ama'i pipisi mai le cytomegalovirus (CMV);
– o le fa'aaogaina o vaila'au a'o ma'itaga, aemaise le ava malosi ma le phenytoin.
Ua fa'aalia fo'i le fa'ama'i pipisi o le fa'ama'i o tina o le Zika e mafua ai le tupu a'e o le microcephaly i tamaiti. (1)
Faʻamatalaga o tulaga lamatia
O a'afiaga e a'afia ai le microcephaly o lea e aofia ai se seti o fa'ama'i pipisi o tina, fa'alavelave fa'aletagata pe fa'atupu pe leai, phenylketonuria le pulea i le tina, fa'aalia i nisi vaila'au (pei o le methylmercury), ma isi.
Puipuiga ma togafitiga
Ole su'esu'ega ole microcephaly e mafai ona faia ile ma'itaga po'o le mae'a tonu ole fanau mai ole tamaititi.
I le taimi o le maitaga, o suʻega ultrasound e mafai ona faʻamaonia ai le ono iai o le maʻi. O lenei su'ega e masani lava ona faia i le 2nd trimester o le maitaga po'o le amataga o le tolu trimester.
Pe a uma le fanau mai o le pepe, e fua e masini faafomai le averesi o le faataamilosaga o le ulu o le pepe (li'o o le ulu). O le fua na maua e faʻatusatusa i le aofaʻi o le faitau aofaʻi o se galuega o le matua ma le itupa. Ole su'ega lea pe a uma le fanau e masani ona faia pe a ma le 24 itula talu ona fanau. O lenei vaitau e mafai ai ona faʻamautinoa le toe faʻaleleia saʻo o le ulupulu, faʻamalosi i le taimi o le fanau mai.
Afai e masalomia le i ai o le microcephaly, o isi suʻega faʻaopoopo e mafai ona faʻamaonia pe leai foi. O nei mea e aofia ai, aemaise lava, le scanner, MRI (Magnetic Resonance Imaging), ma isi.
O le togafitiga o le faʻamaʻi e faʻalautele i le olaga atoa o le mataupu. I le taimi nei, e leai se vailaʻau faʻamalolo ua atiaʻe.
Talu ai ona o le ogaoga o le faʻamaʻi e ese mai le tasi tamaititi i le isi, o pepe o latou foliga mama e leai ni faʻailoga e ese mai i le vaapiapi o le ulu. O nei tulaga o le faʻamaʻi o le a naʻo le vaʻavaʻai totoʻa i le taimi o le tuputupu aʻe o le tamaititi.
I le tulaga o ituaiga sili atu ona ogaoga o le faʻamaʻi, o tamaiti, i le taimi nei, e manaʻomia togafitiga e mafai ai ona tau faasaga i faʻafitauli lautele. O auala fa'afoma'i o lo'o iai e fa'aleleia ma fa'ateleina le malosi fa'ale-mafaufau ma le tino o nei tamaiti. O vaila'au e puipuia ai le faoa ma isi fa'aaliga fa'apitoa e mafai fo'i ona fa'atonuina. (1)
O le fa'ama'i fa'ama'i e masani lava ona lelei ae fa'alagolago tele i le ogaoga o le ma'i. (4)