O le tino e gaoioi, o le mafaufau e malosi: faʻamalositino o se auala e faʻaleleia ai le soifua maloloina o le mafaufau

O Bella Meki, o le tusitala o le The Run: How It Saved My Life, na faasoa atu i lana au faitau: “Sa ou ola i se olaga e toetoe lava a pulea atoatoa e le popolevale, mafaufauga mataʻutia, ma le fefe ua pipili. Na ou faʻaaluina le tele o tausaga e suʻe ai se mea e faʻasaʻolotoina ai aʻu, ma iu ai ina maua - na foliga mai e le o se ituaiga vailaʻau poʻo se togafitiga (e ui na latou fesoasoani ia te aʻu). O se taufetuli. O le tamoe na ou maua ai le lagona o le lalolagi o loo siomia ai au ua tumu i le faamoemoe; na ia faatagaina aʻu e lagona le tutoʻatasi ma mana natia i totonu ia te aʻu ou te leʻi iloa muamua. E tele mafuaaga ua manatu ai le faamalositino o se auala e fesoasoani ai i le soifua maloloina o le mafaufau – e faaleleia ai lagona ma le moe, ma aveesea ai le popolevale. O aʻu lava ia na matauina o faamalositino cardio e mafai ona faʻaaogaina ai nisi o le adrenaline e mafua mai i le atuatuvale. Na taofi aʻu osofaʻiga faʻafefe, na itiiti ifo mafaufauga faʻalavelave, na mafai ona ou faʻaumatia le lagona o le malaia.

E ui ina ua mou atu le faalumaina e fesootaʻi ma maʻi o le mafaufau i tausaga talu ai, o auaunaga na faʻatulagaina e tuʻuina atu ai le tausiga o loʻo faʻaletonu pea ma leai se tupe. O le mea lea, mo nisi, o le malosi faʻamalolo o le faʻamalositino e mafai ona avea ma faʻaaliga moni - e ui lava e manaʻomia pea le mafaufau o le faʻamalositino naʻo ia e le mafai ona foia faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau pe faʻafaigofie foi le olaga mo i latou o loʻo ola i maʻi tuga.

O se suʻesuʻega talu ai nei na lomia i totonu o le tusi talaaga JAMA Psychiatry na lagolagoina le talitonuga o le faʻamalositino o se taʻiala lelei e puipuia ai le atuatuvale. (E ui lava o loʻo faʻaopopoina foi e faapea "o gaioiga faʻaletino e mafai ona puipuia mai le atuatuvale, ma / poʻo le atuatuvale e mafai ona oʻo atu ai i le faʻaitiitia o le gaioiga faaletino.")

O le sootaga i le va o faamalositino ma le soifua maloloina o le mafaufau ua leva ona faavaeina. I le 1769, na tusia ai e le fomaʻi Sikotilani o William Buchan e faapea “o mafuaaga uma lava e matele atu ai i le faapuupuu ma le pagatia o le olaga o se tagata, e leai se tasi e sili atu lona aafiaga nai lo le leai o se faamalositino talafeagai.” Ae o le taimi nei ua salalau lenei manatu.

E tusa ai ma se tasi manatu, o le faamalositino e iai sona aafiaga lelei i le hippocampus, o se vaega o le faiʻai e aofia ai i le faiga o le fausiaina o lagona. Fai mai Dr Brandon Stubbs, Ulu o le NHS Physical Therapy and Mental Health Specialist, "E faʻaitiitia le hippocampus i maʻi o le mafaufau e pei o le atuatuvale, maʻi pipili, schizophrenia, vaivai le mafaufau ma le faʻaleagaina." Na maua e na o le 10 minute o faʻamalositino mama e i ai se aafiaga lelei mo se taimi puupuu i le hippocampus, ma o le 12 vaiaso o faʻamalositino masani o le ai ai se aafiaga lelei mo se taimi umi.

Ae ui i lea, e ui i le tele o faʻamaumauga o loʻo taʻua e faapea o le tasi i le toafa tagata e lamatia i maʻi o le mafaufau, ma e ui lava i le iloa e mafai ona fesoasoani le faʻamalositino e puipuia ai lenei mea, e toʻatele tagata e le faanatinati e faʻamalosi. O faʻamaumauga a le NHS England 2018 na faʻaalia ai e naʻo le 66% o tane ma le 58% o fafine e 19 tausaga ma luga atu na mulimuli i le fautuaga o le 2,5 itula o faʻamalositino faʻamalositino poʻo 75 minute o faʻamalositino malosi i le vaiaso.

Atonu e ta'u mai ai o le to'atele o tagata o lo'o maua pea le fa'amalositino e le fiafia. E ui lava o lo tatou manatu o faamalositino e foliga mai i le tamaitiiti, o le Public Health England statistics mai le 2017 na faaalia ai e oo atu i le tausaga mulimuli o aoga tulagalua, na o le 17% o tamaiti na faamaeaina le aofaiga fautuaina o faamalositino i aso taitasi.

I le avea ma tagata matutua, e masani ona ositaulagaina e tagata le faamalositino, e tauamiotonuina i latou lava i le leai o se taimi po o se tupe, ma o nisi taimi na o le faapea mai: "E le mo aʻu." I le lalolagi i aso nei, ua taulaʻi atu lo tatou uaʻi atu i isi mea.

E tusa ai ma le tala a Dr. Sarah Vohra, faufautua o le mafaufau ma le tusitala, o le tele o ana tagata faʻatau o loʻo i ai se tulaga masani. Syndromes o le popolevale ma le atuatuvale vaivai e matauina i le tele o tupulaga talavou, ma afai e te fesili po o le a le mea e masani ona latou pisi ai, o le tali e puupuu lava: nai lo le savali i le ea fou, latou te faʻaaluina le taimi i tua o lau, ma a latou mafutaga moni. ua suitulaga i mea faakomepiuta.

O le mea moni e faʻaalu e tagata le tele ma le tele o taimi i luga ole laiga nai lo le ola moni e mafai ona saofagā i le manatu o le faiʻai o se mea faʻapitoa, teteʻa mai le tino. Na tusia e Damon Young, i lana tusi How to Think About Exercise, e masani ona tatou vaai i popolega faaletino ma le mafaufau e feteenai. E le ona ua itiiti lo tatou taimi po o le malosi, ae ona ua vaevaeina lo tatou olaga i ni vaega se lua. Peitaʻi, o le faamalositino e maua ai le avanoa e toleni ai le tino ma le mafaufau i le taimi e tasi.

E pei ona taʻua e le fomaʻi o le mafaufau o Kimberly Wilson, o loʻo i ai foi nisi o fomaʻi faʻapitoa e masani ona togafitia le tino ma le mafaufau. E tusa ai ma ia, o le soifua maloloina o le mafaufau e galue i luga o le mataupu faavae e na o le pau lava le mea e tatau ona gauai i ai o le mea o loʻo tupu i le ulu o se tagata. Na matou faʻataʻitaʻia le faiʻai, ma na amata ona vaʻaia le tino o se mea e faʻanofo ai le faiʻai i le vanimonimo. Tatou te le manatu pe fa'atauaina o tatou tino ma le fai'ai o se tino e tasi. Ae o le mea moni, e le mafai ona fesiligia le soifua maloloina, pe afai e te popole i le tasi ae e te le amanaia le isi.

Fai mai Wybarr Cregan-Reid, tusitala o Vaefaamatalaga: How Running Make Us Human, o le a tele se taimi ma galuega e faatalitonu ai tagata o le faamalositino o se auala aoga lea e faaleleia ai le soifua maloloina o le mafaufau o se tagata. E tusa ai ma ia, mo se taimi umi, o le valea e uiga i le tele o avanoa o le aʻafiaga lelei o faʻamalositino faaletino i luga o le mafaufau na manumalo i tagata. O lea la ua faasolosolo ina malamalama tagata lautele, ona e toetoe lava a leai se vaiaso e leai ni faʻamatalaga fou poʻo ni suʻesuʻega fou o loʻo faʻasalalau i le sootaga o nisi ituaiga o gaioiga faaletino ma le soifua maloloina o le mafaufau. Ae o le a umi se taimi a o leʻi talitonu le sosaiete o le alu ese mai puipui e fa i le ea fou o se fofo matagofie mo le tele o faʻamaʻi faʻaonaponei.

E faʻafefea la ona e faʻamaonia tagata o le gaioiga faaletino e mafai ona i ai se aoga aoga i le mafaufau? O se tasi auala e mafai ona fa'aogaina e tagata tomai fa'apolofesa o le ofoina atu lea o sui auai o le faleta'alo fa'aitiitiga e fai ma fa'aopoopoga i vaila'au ma togafitiga. O le faatauanauina o tagata e savavali soo—o le alu i fafo i le ao, faatasi ma isi tagata, laau, ma le natura—o se filifiliga foi lea, ae e mafai ona aoga pe a e talanoa soo i ai. A uma mea uma, e foliga mai o le a le manaʻo tagata e faʻaauau le faʻaaluina o le taimi i le gaioiga faaletino pe afai latou te le maua se lagona lelei mai le aso muamua.

I le isi itu, mo tagata o loʻo i ai i se tulaga faigata tele o le mafaufau, o le talosaga e alu i fafo ma savali e ono foliga faʻavalevalea. O tagata o loʻo i ai i le puʻeina o le popole poʻo le atuatuvale atonu e le o lagona e alu i le faletaalo naʻo ia poʻo se vaega o tagata ese. I se tulaga faapena, o gaoioiga soofaatasi ma uo, e pei o le tamoʻe poʻo le uila, e mafai ona fesoasoani.

O se tasi o fofo o le Parkrun movement. O se polokalame e leai se totogi, na fatuina e Paul Sinton-Hewitt, lea e tamoʻe ai tagata i le 5 kilomita i vaiaso uma - e aunoa ma se totogi, mo i latou lava, e aunoa ma le taulai atu po o ai e saoasaoa ma o ai e iai le ituaiga seevae. I le 2018, na faia ai e le Glasgow Caledonian University se suʻesuʻega o le sili atu i le 8000 tagata, 89% oi latou na fai mai o le parkrun na i ai se aafiaga lelei i o latou lagona ma le soifua maloloina o le mafaufau.

O loʻo i ai se isi polokalame e faʻatatau i le fesoasoani i tagata sili ona vaivai o le sosaiete. I le 2012, na faʻavaeina ai le Running Charity i Peretania e fesoasoani i tupulaga talavou e leai ni fale pe faʻaletonu, o le toʻatele o loʻo tauivi ma faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau. O le na faavaeina lenei faalapotopotoga, o Alex Eagle, ua faapea mai: “O le toʻatele o o tatou tagata talavou e nonofo i ni siʻomaga vevesi ma e masani ona lagona le leai o se malosi. E tupu ona latou taumafai malosi e saili se galuega po o se nofoaga e nonofo ai, ae o loʻo iʻuvale a latou taumafaiga. Ma e ala i le tamoʻe poʻo le faʻamalositino, atonu latou te lagona ua toe faʻaleleia. O lo'o i ai se ituaiga o fa'amasinoga tonu ma le sa'olotoga lea e masani ona fa'afitia e tagata leai ni aiga i le va fealoa'i. O le taimi muamua e ausia ai e tagata o le matou gaioiga le mea na latou manatu e le mafai-o nisi tagata e tamoe i le 5K mo le taimi muamua, o isi e onosaia se ultramarathon atoa-o latou vaaiga i le lalolagi e suia i se auala tulaga ese. A e ausia se mea na manatu lou leo ​​i totonu e le mafai, e suia ai le auala e te iloa ai oe lava."

“Ou te le o iloa lava pe aisea ua mou atu ai lo’u popole i le taimi lava ou te nonoa ai o’u seevae ma alu ou te tamoe, ae ou te masalo e le o se mea soona fai atu o le tamoe na faasaoina ai lo’u ola. Ma o le mea sili, na ou ofo i lenei mea, "na faaiʻu ai Bella Meki.

Tuua se tali