Timuga e le masani ai

E tupu lenei mea e le gata i tala fagogo ma talatuu. I le tala faasolopito o tagata, e tele mea moni e iloa pe a paʻu iʻa, rane ma polo tapolo mai le lagi ...

I le 2015, na ufitia ai vaega o Uosigitone, Oregon ma Idaho timuga pa'epa'e susu. O ta'avale, fa'amalama ma tagata ua pisia i le timuga - e le'i mata'utia, ae na avea ma mea lilo.

A oo ina mamafa le mataua, ona pau lea i le eleele. O nisi taimi e ese le timu nai lo le masani. O Brian Lamb, o se tagata tomai faapitoa i le tulaga o le ea i le Iunivesite o Uosigitone, ma ana uo e talitonu o le puna o timuga susu o se afa na siitia ai ni vaega mai se vaituloto papaʻu i le itu i saute o Oregon. I totonu o lenei vaituloto, sa i ai se vaifofo masima e pei o le tuufaatasiga ma mataua susu.

Na tusia e Heraclides Lembus, o le faifilosofia Eleni na soifua i le senituri lona lua TLM, i Paeonia ma Dardania na timu ai rane, ma e tele naua rane na faatumulia ai fale ma auala.

E le na o le pau lea o le tulaga e le masani ai i le talafaasolopito. O le nu'u o Yoro i Honduras e fa'amanatuina le Fa'amanatuga Fa'ai'a Fa'aletausaga. O se tama'i i'a siliva e pa'u mai le lagi ia le itiiti ifo ma le tasi i le tausaga i le eria. Ma i le 2005, na taia ai e le faitau afe o pepe rane se taulaga i matu i sisifo o Serbia.

E oo lava i mea e le masani ai mai mea o loʻo i ai, e aofia ai le pa'ū o vaomago, gata, iniseti togo, fatu, nati, ma maʻa. O loʻo taʻua foʻi le timu o polo tapolo i Florida, atonu e fesoʻotaʻi ma le ala o se asiosio i totonu o le malae taʻalo.

O le mamao e feoa'i ai nei mea faitino e faalagolago i o latou foliga, mamafa, ma le matagi. O loʻo i ai ata faʻamaumauga o mea laiti o loʻo feoai i le 200 maila, ma se faʻailoga uʻamea e tasi e lele pe tusa ma le 50 maila. O tala fa'afagogo e uiga i se kapeta fa'alele fa'amaneta e o'o mai i lou mafaufau.

O le pefu, lea e masani lava ona mafua ai le timu lanu, e mafai ona faimalaga atili. O le pefu samasama na timu i Sisifo Uosigitone i le 1998 na sau mai le Gobi Desert. O oneone o le Sahara e mafai ona sopoia le faitau afe o maila i le vasa Atalani. O le lanu o le timu i ia tulaga e atagia mai ai le tuufaatasiga o minerale o le puna.

O timuga mumu e sau mai le pefu o le Sahara, timu samasama mai le toafa o Gobi. O puna o timuga uliuli e masani lava o mauga mu. I Europa i le senituri lona 19, o timuga gaʻo ma palapalā na vali uliuli ai mamoe, ma na afua mai i nofoaga tetele o falegaosimea i Egelani ma Sikotilani. I tala faasolopito talu ai nei, ona o le susunuina o le suauu i vaieli i Kuwait, na paʻu ai le kiona uliuli i Initia.

E le faigofie i taimi uma ona iloa le natura o timuga lanu. O timuga mūmū mataʻutia lea e taia i lea taimi ma lea taimi i le talafatai i saute sisifo o Initia e iai ni tamaʻi sela mumu, ae o le ā? Mo saienitisi, o loʻo tumau pea se mealilo.

- I le amataga o le 20th seneturi, na aoina ai e Charles Hoy Fort ni fasipepa nusipepa e 60 na lipotia mai ai timuga e le masani ai e amata mai i rane ma gata i le efuefu ma le masima.

E le o iloa la po o le a le mea o le a aumaia e isi ao ia i tatou. 

Tuua se tali